方孝孺(1357-1402年),浙江宁海人,明代大臣、著名学者、文学家、散文家、思想家,字希直,一字希古,号逊志,曾以“逊志”名其书斋,蜀献王替他改为“正学”,因此世称“正学先生”。福王时追谥文正。在“靖难之役”期间,拒绝为篡位的燕王朱棣草拟即位诏书,刚直不阿,孤忠赴难,不屈而亡。

方孝孺其它作品精选

zuopinjingxuan

《蚊对》
分享数: 147
朝代:魏晋 | 作者:方孝孺 | 类型:写雨|写风|写山|写水|写人|辞赋精选|讽刺|写雷|写草|

天台生困暑,夜卧絺帷中,童子持翣飏于前,适甚就睡。

久之,童子亦睡,投翣倚床,其音如雷。

生惊寤,以为风雨且至也。

抱膝而坐,俄而耳旁闻有飞鸣声,如歌如诉,如怨如慕,拂肱刺肉,扑股面。

毛发尽竖,肌肉欲颤;两手交拍,掌湿如汗。

引而嗅之,赤血腥然也。

大愕,不知所为。

蹴童子,呼曰:“吾为物所苦,亟起索烛照。

”烛至,絺帷尽张。

蚊数千,皆集帷旁,见烛乱散,如蚁如蝇,利嘴饫腹,充赤圆红。

生骂童子曰:“此非吾血者耶?尔不谨,蹇帷而放之入。

且彼异类也,防之苟至,乌能为人害?”童子拔蒿束之,置火于端,其烟勃郁,左麾右旋,绕床数匝,逐蚊出门,复于生曰:“可以寝矣,蚊已去矣。

” 生乃拂席将寝,呼天而叹曰:“天胡产此微物而毒人乎?” 童子闻之,哑而笑曰:“子何待己之太厚,而尤天之太固也!夫覆载之间,二气絪緼,赋形受质,人物是分。

大之为犀象,怪之为蛟龙,暴之为虎豹,驯之为麋鹿与庸狨,羽毛而为禽为兽,裸身而为人为虫,莫不皆有所养。

虽巨细修短之不同,然寓形于其中则一也。

自我而观之,则人贵而物贱,自天地而观之,果孰贵而孰贱耶?今人乃自贵其贵,号为长雄。

水陆之物,有生之类,莫不高罗而卑网,山贡而海供,蛙黾莫逃其命,鸿雁莫匿其踪,其食乎物者,可谓泰矣,而物独不可食于人耶?兹夕,蚊一举喙,即号天而诉之;使物为人所食者,亦皆呼号告于天,则天之罚人,又当何如耶?且物之食于人,人之食于物,异类也,犹可言也。

而蚊且犹畏谨恐惧,白昼不敢露其形,瞰人之不见,乘人之困怠,而后有求焉。

今有同类者,啜栗而饮汤,同也;畜妻而育子,同也;衣冠仪貌,无不同者。

白昼俨然,乘其同类之间而陵之,吮其膏而盬其脑,使其饿踣于草野,流离于道路,呼天之声相接也,而且无恤之者。

今子一为蚊所,而寝辄不安;闻同类之相,而若无闻,岂君子先人后身之道耶?” 天台生于是投枕于地,叩心太息,披衣出户,坐以终夕。

拼音
wén duì
[ [ wèi jìn ] ] fāng xiào
tiān tái shēng kùn shǔ , , zhǐ wéi zhōng , , tóng chí shà yáng qián , , shì shèn jiù shuì       
jiǔ zhī , , tóng shuì , , tóu shà chuáng , , yīn léi       
shēng jīng , , wéi fēng qiě zhì       
bào ér zuò , , é ér ěr páng wén yǒu fēi míng shēng , , , , yuàn , , gōng ròu , , miàn       
máo jìn shù , , ròu chàn ; ; liǎng shǒu jiāo pāi , , zhǎng shī 湿 hàn       
yǐn ér xiù zhī , , chì xuè xīng rán       
è , , zhī suǒ wéi       
tóng , , yuē : : wéi suǒ , , suǒ zhú zhào       
zhú zhì , , zhǐ wéi jìn zhāng       
wén shù qiān , , jiē wéi páng , , jiàn zhú luàn sàn , , yíng , , zuǐ , , chōng chì yuán hóng       
shēng tóng yuē : : fēi xuè zhě ? ? ěr jǐn , , jiǎn wéi ér fàng zhī       
qiě lèi , , fáng zhī gǒu zhì , , néng wéi rén hài ? ? tóng hāo shù zhī , , zhì huǒ duān , , yān , , zuǒ huī yòu xuán , , rào chuáng shù , , zhú wén chū mén , , shēng yuē : : qǐn , , wén       
       shēng nǎi jiāng qǐn , , tiān ér tàn yuē : : tiān chǎn wēi ér rén ? ?        tóng wén zhī , , ér xiào yuē : : dài zhī tài hòu , , ér yóu tiān zhī tài ! ! zǎi zhī jiān , , èr yīn wēn , , xíng shòu zhì , , rén shì fèn       
zhī wéi xiàng , , guài zhī wéi jiāo lóng , , bào zhī wéi bào , , xùn zhī wéi 鹿 yōng róng , , máo ér wéi qín wéi shòu , , luǒ shēn ér wéi rén wéi chóng , , jiē yǒu suǒ yǎng       
suī xiū duǎn zhī tóng , , rán xíng zhōng       
ér guān zhī , , rén guì ér jiàn , , tiān ér guān zhī , , guǒ shú guì ér shú jiàn ? ? jīn rén nǎi guì guì , , hào wéi zhǎng xióng       
shuǐ zhī , , yǒu shēng zhī lèi , , gāo luó ér bēi wǎng , , shān gòng ér hǎi gòng , , miǎn táo mìng , , hóng 鸿 yàn zōng , , shí zhě , , wèi tài , , ér shí rén ? ? , , wén huì , , hào tiān ér zhī ; ; shǐ 使 wéi rén suǒ shí zhě , , jiē hào gào tiān , , tiān zhī rén , , yòu dāng ? ? qiě zhī shí rén , , rén zhī shí , , lèi , , yóu yán       
ér wén qiě yóu wèi jǐn kǒng , , bái zhòu gǎn xíng , , kàn rén zhī jiàn , , chéng rén zhī kùn dài , , ér hòu yǒu qiú yān       
jīn yǒu tóng lèi zhě , , chuò ér yǐn tāng , , tóng ; ; chù ér , , tóng ; ; guàn mào , , tóng zhě       
bái zhòu yǎn rán , , chéng tóng lèi zhī jiān ér líng zhī , , shǔn gāo ér nǎo , , shǐ 使 è 饿 cǎo , , liú dào , , tiān zhī shēng xiàng jiē , , ér qiě zhī zhě       
jīn wéi wén suǒ , , ér qǐn zhé ān ; ; wén tóng lèi zhī xiàng , , ér ruò wén , , jun1 xiān rén hòu shēn zhī dào ? ?        tiān tái shēng shì tóu zhěn , , kòu xīn tài , , chū , , zuò zhōng
蚊对注音
  • wén
    duì
  • [
    [
    wèi
    jìn
    ]
    ]
    fāng
    xiào
  • tiān
    tái
    shēng
    kùn
    shǔ
    ,
    ,
    zhǐ
    wéi
    zhōng
    ,
    ,
    tóng
    chí
    shà
    yáng
    qián
    ,
    ,
    shì
    shèn
    jiù
    shuì
  • jiǔ
    zhī
    ,
    ,
    tóng
    shuì
    ,
    ,
    tóu
    shà
    chuáng
    ,
    ,
    yīn
    léi
  • shēng
    jīng
    ,
    ,
    wéi
    fēng
    qiě
    zhì
  • bào
    ér
    zuò
    ,
    ,
    é
    ér
    ěr
    páng
    wén
    yǒu
    fēi
    míng
    shēng
    ,
    ,
    ,
    ,
    yuàn
    ,
    ,
    gōng
    ròu
    ,
    ,
    miàn
  • máo
    jìn
    shù
    ,
    ,
    ròu
    chàn
    ;
    ;
    liǎng
    shǒu
    jiāo
    pāi
    ,
    ,
    zhǎng
    shī
    湿
    hàn
  • yǐn
    ér
    xiù
    zhī
    ,
    ,
    chì
    xuè
    xīng
    rán
  • è
    ,
    ,
    zhī
    suǒ
    wéi
  • tóng
    ,
    ,
    yuē
    :
    :
    wéi
    suǒ
    ,
    ,
    suǒ
    zhú
    zhào
  • zhú
    zhì
    ,
    ,
    zhǐ
    wéi
    jìn
    zhāng
  • wén
    shù
    qiān
    ,
    ,
    jiē
    wéi
    páng
    ,
    ,
    jiàn
    zhú
    luàn
    sàn
    ,
    ,
    yíng
    ,
    ,
    zuǐ
    ,
    ,
    chōng
    chì
    yuán
    hóng
  • shēng
    tóng
    yuē
    :
    :
    fēi
    xuè
    zhě
    ?
    ?
    ěr
    jǐn
    ,
    ,
    jiǎn
    wéi
    ér
    fàng
    zhī
  • qiě
    lèi
    ,
    ,
    fáng
    zhī
    gǒu
    zhì
    ,
    ,
    néng
    wéi
    rén
    hài
    ?
    ?
    tóng
    hāo
    shù
    zhī
    ,
    ,
    zhì
    huǒ
    duān
    ,
    ,
    yān
    ,
    ,
    zuǒ
    huī
    yòu
    xuán
    ,
    ,
    rào
    chuáng
    shù
    ,
    ,
    zhú
    wén
    chū
    mén
    ,
    ,
    shēng
    yuē
    :
    :
    qǐn
    ,
    ,
    wén
  •  
    shēng
    nǎi
    jiāng
    qǐn
    ,
    ,
    tiān
    ér
    tàn
    yuē
    :
    :
    tiān
    chǎn
    wēi
    ér
    rén
    ?
    ?
     
    tóng
    wén
    zhī
    ,
    ,
    ér
    xiào
    yuē
    :
    :
    dài
    zhī
    tài
    hòu
    ,
    ,
    ér
    yóu
    tiān
    zhī
    tài
    !
    !
    zǎi
    zhī
    jiān
    ,
    ,
    èr
    yīn
    wēn
    ,
    ,
    xíng
    shòu
    zhì
    ,
    ,
    rén
    shì
    fèn
  • zhī
    wéi
    xiàng
    ,
    ,
    guài
    zhī
    wéi
    jiāo
    lóng
    ,
    ,
    bào
    zhī
    wéi
    bào
    ,
    ,
    xùn
    zhī
    wéi
    鹿
    yōng
    róng
    ,
    ,
    máo
    ér
    wéi
    qín
    wéi
    shòu
    ,
    ,
    luǒ
    shēn
    ér
    wéi
    rén
    wéi
    chóng
    ,
    ,
    jiē
    yǒu
    suǒ
    yǎng
  • suī
    xiū
    duǎn
    zhī
    tóng
    ,
    ,
    rán
    xíng
    zhōng
  • ér
    guān
    zhī
    ,
    ,
    rén
    guì
    ér
    jiàn
    ,
    ,
    tiān
    ér
    guān
    zhī
    ,
    ,
    guǒ
    shú
    guì
    ér
    shú
    jiàn
    ?
    ?
    jīn
    rén
    nǎi
    guì
    guì
    ,
    ,
    hào
    wéi
    zhǎng
    xióng
  • shuǐ
    zhī
    ,
    ,
    yǒu
    shēng
    zhī
    lèi
    ,
    ,
    gāo
    luó
    ér
    bēi
    wǎng
    ,
    ,
    shān
    gòng
    ér
    hǎi
    gòng
    ,
    ,
    miǎn
    táo
    mìng
    ,
    ,
    hóng
    鸿
    yàn
    zōng
    ,
    ,
    shí
    zhě
    ,
    ,
    wèi
    tài
    ,
    ,
    ér
    shí
    rén
    ?
    ?
    ,
    ,
    wén
    huì
    ,
    ,
    hào
    tiān
    ér
    zhī
    ;
    ;
    shǐ
    使
    wéi
    rén
    suǒ
    shí
    zhě
    ,
    ,
    jiē
    hào
    gào
    tiān
    ,
    ,
    tiān
    zhī
    rén
    ,
    ,
    yòu
    dāng
    ?
    ?
    qiě
    zhī
    shí
    rén
    ,
    ,
    rén
    zhī
    shí
    ,
    ,
    lèi
    ,
    ,
    yóu
    yán
  • ér
    wén
    qiě
    yóu
    wèi
    jǐn
    kǒng
    ,
    ,
    bái
    zhòu
    gǎn
    xíng
    ,
    ,
    kàn
    rén
    zhī
    jiàn
    ,
    ,
    chéng
    rén
    zhī
    kùn
    dài
    ,
    ,
    ér
    hòu
    yǒu
    qiú
    yān
  • jīn
    yǒu
    tóng
    lèi
    zhě
    ,
    ,
    chuò
    ér
    yǐn
    tāng
    ,
    ,
    tóng
    ;
    ;
    chù
    ér
    ,
    ,
    tóng
    ;
    ;
    guàn
    mào
    ,
    ,
    tóng
    zhě
  • bái
    zhòu
    yǎn
    rán
    ,
    ,
    chéng
    tóng
    lèi
    zhī
    jiān
    ér
    líng
    zhī
    ,
    ,
    shǔn
    gāo
    ér
    nǎo
    ,
    ,
    shǐ
    使
    è
    饿
    cǎo
    ,
    ,
    liú
    dào
    ,
    ,
    tiān
    zhī
    shēng
    xiàng
    jiē
    ,
    ,
    ér
    qiě
    zhī
    zhě
  • jīn
    wéi
    wén
    suǒ
    ,
    ,
    ér
    qǐn
    zhé
    ān
    ;
    ;
    wén
    tóng
    lèi
    zhī
    xiàng
    ,
    ,
    ér
    ruò
    wén
    ,
    ,
    jun1
    xiān
    rén
    hòu
    shēn
    zhī
    dào
    ?
    ?
     
    tiān
    tái
    shēng
    shì
    tóu
    zhěn
    ,
    ,
    kòu
    xīn
    tài
    ,
    ,
    chū
    ,
    ,
    zuò
    zhōng
赏析
  这篇文章选自《逊志斋集》卷六。文章以天台生被群蚊叮咬,责骂童子为引子,引出童子的一段尖锐的答话。话中指斥了剥削者比蚊子尤为厉害,“乘其同类之间而陵之,吮其膏而盬其脑,使其饿踣于草野,离流于道路”,血淋淋的剥削压迫事实,比蚊子叮人更为残酷。更为甚者,他们的“呼天之声相接”,但却“无恤之者”。但作者只是站在传统儒家仁政思想的基础上来说的,不可能认识到阶级的压迫与剥削。文章绘声绘色,写得颇为生动。
译文及注释

译文  天台生因为天气热而难受。晚上躺在细葛做的蚊帐里面,童子手里拿着大扇子在前面挥动,舒服极了,于是就睡着了。过了很久,童子也睡着了,丢掉大扇子,靠在床边,鼾声像打雷一般。天台生惊醒过来,以为快要刮风下雨了,抱着自己的膝盖坐在那里。不久,耳旁听到飞动鸣叫的声音,像是唱歌、又像是在倾诉,像是充满哀怨、又像是充满思慕;接着就攻击天台生的手臂,刺入到他的肉里面去,扑向他的大腿,咬啮他的脸面,让天台生毛发都竖了起来,肌肉也几乎要颤动。天台生两手用力合拍,掌心湿湿的、好像是汗水,拿来闻闻,竟是鲜血的腥味啊!天台生吓一大跳,不知该怎么办,就用脚踢了踢童子,呼叫他说:“我被小虫咬得难受,(你)赶紧起来找蜡烛照明。”蜡烛来了,蚊帐全都开了,原来有几千只蚊子聚在蚊帐边。蚊子们看到烛火,四散乱飞,好像一群蚂蚁,好像一堆苍蝇,尖尖的嘴巴、饱饱的肚皮,通体涨大变红。天台生骂童子说:“这不正是啮吮我血的东西吗?都是你不谨慎,把蚊帐拉开而放它们进来!况且这些东西是异类,如果好好预防的话,它们又那能害人呢?”童子拔了些蒿草、捆成一卷,就在草端点起火来,烟随着风回旋,童子拿着蒿草左右挥来挥去,绕床好几圈,把蚊子赶到门外去了。童子回报天台生说:“可以好好睡觉了,蚊子都赶走了。”  天台生于是拂拭席子,正要睡觉,忽然呼喊老天而感叹地说:“老天您为什么要生出这种小东西来伤害人呢?”  童子听了,哑然失笑地说:“您为什么把自己看得那么重要,又过分又固执地怨恨老天呢!天地之间,阴阳二气相互作用、产生变化,赋予它形体、授给它本质,使人和物得到了区分。大的动物是犀牛、大象,怪异的动物是蛟龙,凶暴的动物是老虎、花豹,驯服的动物是糜鹿、金丝猴;长羽毛的是飞禽、是走兽,裸体无毛的是人、是虫;无不都有供养。虽然有大小长短的不同,然而寄托形体在这天地之间,都是一样的。如果从我们人类的角度来看的话,则会认为人类高贵而动物低贱;如果从天地的角度来看的话,则果真有哪个高贵、哪个低贱呢?现在我们人类自抬身价,号称是天地间的主宰者;对待水陆间的物体,有生命的种类,没有不在高处设下鸟网、在低处设下鱼网,山中贡献、海里供应,蛙、黾都没法逃命,鸿雁也都没法隐藏踪迹;人类所吃的动物,可以说是太多太多了,而动物难道就不可以吃人吗?今晚蚊子动一下嘴巴,您就对老天哀号而加以控诉。假如那些被人类所吃的动物,它们也都向老天哀号控告的话,那么老天要处罚人类,又该怎么办呢?  “况且动物被人类吃,人类被动物吃,这是不同的种类,还可以说得过去。而且蚊子还对人谨慎畏惧,大白天不敢暴露他们的形迹,躲在看不见的地方来观察人,乘人疲惫松懈的时候,然后才有所谋求啊!现在同样是人类,吃着米粟、喝着热汤,这是相同的啊!养活妻女、教育小孩,这是相同的啊!穿戴容貌,也没有不相同的啊!可是人类却在大白天里公然乘着同类有间隙的时候来欺负他,吮吸他们的脂膏和脑髓,让他们饿倒在草野间,让他们在道路上流离失所,呼天抢地的声音连接不断,也没有人怜悯他们。现在您一被蚊子咬啮,就立即睡不安稳,知道同类相残却好像没听见过一样,这难道是君子先别人后自己的道理吗?”  天台生于是将枕头扔到地上,拍打心窝、发出长叹,披上衣服、走出门口,一直坐到天亮。

注释(1)天台生:作者自称。(2)絺(chī帷)细葛布蚊帐。(3)翣(shà):扇子。(4)慕:思念。(5)噆(cǎn):叮咬。(6)饫(yù):饱,足。(7)勃郁:风吹烟回旋的样子。(8)麾:通“挥”,挥舞。(9)哑(è)尔:笑的样子。(10)尤:指责,归罪,怨恨。(11)覆载之间:指天地之间。(12)二气:指阴阳二气。絪缊(yīnyūn):天地间阴阳二气交互作用。《易*系天下》:“天地絪缊,万物化淳。”言天地间阴阳两气交互作用,万物感之而变化生长。(13)庸狨(rōng):大牛和金丝猴。(14)罗:捕鸟的网。(15)黾(měng):金线蛙。(16)泰:极。(17)陵:同“凌”,侵侮,欺压。(18)盬(gǔ):吸饮。(19)踣(bó):跌倒,僵仆。(20)离流:流离,离散。

蚊对创作背景

  明初,朱元璋大力惩治贪官污吏,但以种种手段掠夺榨取百姓财物者并不因此绝迹;社会经济有所恢复和发展,而兼并之风重又盛行。作者从儒家“仁政爱民”的观点出发,对这种现象深恶痛绝,为此他写下这篇文章予以讽刺。

蚊对名家点评

  中国社会科学院文学研究所研究员韦凤娟:“本篇通过童子的议论,形象地把人类社会中的剥削者和动物中的蚊子对比,尖锐地指出前者比后者更可恶,更卑鄙无耻。文章写得洒脱自如,文风豪放雄肆。”(《中国古代十大散文家精品全集·集外卷》)

  • 古诗词学习网
    • 关于我们
    • 免责声明
    • 广告服务
    • 联系我们
    • 友情链接
  • 关注我们
  • 关注我们