古诗文网收录了先秦到现代的数十万诗词,很多诗词因为作者不明,作者本站统一归为佚名。

佚名其它作品精选

zuopinjingxuan

《齐宣王见颜斶 / 颜斶说齐王》
分享数: 64
朝代:先秦 | 作者:佚名 | 类型:写山|写人|古文观止|道德|写云|

齐宣王见颜斶,曰:“斶前!”斶亦曰:“王前!”宣王不说。

左右曰:“王,人君也。

斶,人臣也。

王曰‘斶前’,亦曰‘王前’,可乎?”斶对曰:“夫斶前为慕势,王前为趋士。

与使斶为慕势,不如使王为趋士。

”王忿然作色曰:“王者贵乎?士贵乎?”对曰:“士贵耳,王者不贵。

”王曰:“有说乎?”斶曰:“有。

昔者秦攻齐,令曰:‘有敢去柳下季垄五十步而樵采者,死不赦。

’令曰:‘有能得齐王头者,封万户侯,赐金千镒。

’由是观之,生王之头,曾不若死士之垄也。

”宣王默然不悦。

左右皆曰:“斶来,斶来!大王据千乘之地,而建千石锺,万石虡。

天下之士,仁义皆来役处;辩士并进,莫不来语;东西南北,莫敢不服。

求万物无不备具,而百姓无不亲附。

今夫士之高者,乃称匹夫,徒步而处农亩,下则鄙野、监门、闾里,士之贱也,亦甚矣!” 斶对曰:“不然。

斶闻古大禹之时,诸侯万国。

何则?德厚之道,得贵士之力也。

故舜起农亩,出于岳鄙,而为天子。

及汤之时,诸侯三千。

当今之世,南面称寡者,乃二十四。

由此观之,非得失之策与?稍稍诛灭,灭亡无族之时,欲为监门、闾里,安可得而有乎哉?是故《易传》不云乎。

’居上位,未得其实,以喜其为名者,必以骄奢为行。

据慢骄奢,则凶中之。

是故无其实而喜其名者削,无德而望其福者约,无功而受其禄者辱,祸必握。

’故曰:‘矜功不立,虚愿不至。

’此皆幸乐其名,华而无其实德者也。

是以尧有九佐,舜有七友,禹有五丞,汤有三辅,自古及今而能虚成名于天下者,无有。

是以君王无羞亟问,不愧下学;是故成其道德而扬功名于后世者,尧、舜、禹、汤、周文王是也。

故曰:‘无形者,形之君也。

无端者,事之本也。

’夫上见其原,下通其流,至圣人明学,何不吉之有哉!老子曰:‘虽贵,必以贱为本;虽高,必以下为基。

是以侯王称孤寡不谷,是其贱必本于?’非夫孤寡者,人之困贱下位也,而侯王以自谓,岂非下人而尊贵士与?夫尧传舜,舜传傅禹,周成王任周公旦,而世世称曰明主,是以明乎士之贵也。

” 宣王曰:“嗟乎!君子焉可侮哉,寡人自取病耳!及今闻君子之言,乃今闻细人之行,愿请受为弟子。

且颜先生与寡人游,食必太牢,出必乘车,妻子衣服。

” 颜斶辞去曰:“夫玉生于山,制则破焉,非弗宝贵矣,然夫璞不完。

士生乎鄙野,推选则禄焉,非不得尊遂也,然而形神不全。

斶愿得归,晚食以当肉,安步以当车,无罪以当贵,清静贞正以自虞。

制言者王也,尽忠直言者斶也。

言要道已备矣,愿得赐归,安行而反臣之邑屋。

”则再拜而辞去也。

斶知足矣,归反朴,则终身不辱也。

君子曰:“斶知足矣,归真返璞,则终身不辱。

拼音
xuān wáng jiàn yán chù / / yán chù shuō wáng
[ [ xiān qín ] ] míng
xuān wáng jiàn yán chù , , yuē : : chù qián ! ! chù yuē : : wáng qián ! ! xuān wáng shuō       
zuǒ yòu yuē : : wáng , , rén jun1       
chù , , rén chén       
wáng yuē chù qián , , yuē wáng qián , , ? ? chù duì yuē : : chù qián wéi shì , , wáng qián wéi shì       
shǐ 使 chù wéi shì , , shǐ 使 wáng wéi shì       
wáng fèn 忿 rán zuò yuē : : wáng zhě guì ? ? shì guì ? ? duì yuē : : shì guì ěr , , wáng zhě guì       
wáng yuē : : yǒu shuō ? ? chù yuē : : yǒu       
zhě qín gōng , , lìng yuē : : yǒu gǎn liǔ xià lǒng shí ér qiáo cǎi zhě , , shè       
lìng yuē : : yǒu néng wáng tóu zhě , , fēng wàn hóu , , jīn qiān       
yóu shì guān zhī , , shēng wáng zhī tóu , , céng ruò shì zhī lǒng       
xuān wáng rán yuè       
zuǒ yòu jiē yuē : : chù lái , , chù lái ! ! wáng qiān chéng zhī , , ér jiàn qiān shí zhōng , , wàn shí       
tiān xià zhī shì , , rén jiē lái chù ; ; biàn shì bìng jìn , , lái ; ; dōng 西 nán běi , , gǎn       
qiú wàn bèi , , ér bǎi xìng qīn       
jīn shì zhī gāo zhě , , nǎi chēng , , ér chù nóng , , xià jiān mén , , shì zhī jiàn , , shèn ! !        chù duì yuē : : rán       
chù wén zhī shí , , zhū hóu wàn guó       
? ? hòu zhī dào , , guì shì zhī       
shùn nóng , , chū yuè , , ér wéi tiān       
tāng zhī shí , , zhū hóu sān qiān       
dāng jīn zhī shì , , nán miàn chēng guǎ zhě , , nǎi èr shí       
yóu guān zhī , , fēi shī zhī ? ? shāo shāo zhū miè , , miè wáng zhī shí , , wéi jiān mén , , ān ér yǒu zāi ? ? shì chuán yún       
shàng wèi , , wèi shí , , wéi míng zhě , , jiāo shē wéi háng       
màn jiāo shē , , xiōng zhōng zhī       
shì shí ér míng zhě xuē , , ér wàng zhě yuē , , gōng ér shòu zhě , , huò       
yuē : : jīn gōng , , yuàn zhì       
jiē xìng míng , , huá ér shí zhě       
shì yáo yǒu jiǔ zuǒ , , shùn yǒu yǒu , , yǒu chéng , , tāng yǒu sān , , jīn ér néng chéng míng tiān xià zhě , , yǒu       
shì jun1 wáng xiū wèn , , kuì xià xué ; ; shì chéng dào ér yáng gōng míng hòu shì zhě , , yáo shùn tāng zhōu wén wáng shì       
yuē : : xíng zhě , , xíng zhī jun1       
duān zhě , , shì zhī běn       
shàng jiàn yuán , , xià tōng liú , , zhì shèng rén míng xué , , zhī yǒu zāi ! ! lǎo yuē : : suī guì , , jiàn wéi běn ; ; suī gāo , , xià wéi       
shì hóu wáng chēng guǎ , , shì jiàn běn ? ? fēi guǎ zhě , , rén zhī kùn jiàn xià wèi , , ér hóu wáng wèi , , fēi xià rén ér zūn guì shì ? ? yáo chuán shùn , , shùn chuán , , zhōu chéng wáng rèn zhōu gōng dàn , , ér shì shì chēng yuē míng zhǔ , , shì míng shì zhī guì       
       xuān wáng yuē : : jiē ! ! jun1 yān zāi , , guǎ rén bìng ěr ! ! jīn wén jun1 zhī yán , , nǎi jīn wén rén zhī háng , , yuàn qǐng shòu wéi       
qiě yán xiān shēng guǎ rén yóu , , shí tài láo , , chū chéng chē , ,       
       yán chù yuē : : shēng shān , , zhì yān , , fēi bǎo guì , , rán wán       
shì shēng , , tuī xuǎn yān , , fēi zūn suí , , rán ér xíng shén quán       
chù yuàn guī , , wǎn shí dāng ròu , , ān dāng chē , , zuì dāng guì , , qīng jìng zhēn zhèng       
zhì yán zhě wáng , , jìn zhōng zhí yán zhě chù       
yán yào dào bèi , , yuàn guī , , ān háng ér fǎn chén zhī       
zài bài ér       
chù zhī , , guī fǎn , , zhōng shēn       
jun1 yuē : : chù zhī , , guī zhēn fǎn , , zhōng shēn
齐宣王见颜斶 / 颜斶说齐王注音
  • xuān
    wáng
    jiàn
    yán
    chù
     
    /
    /
     
    yán
    chù
    shuō
    wáng
  • [
    [
    xiān
    qín
    ]
    ]
    míng
  • xuān
    wáng
    jiàn
    yán
    chù
    ,
    ,
    yuē
    :
    :
    chù
    qián
    !
    !
    chù
    yuē
    :
    :
    wáng
    qián
    !
    !
    xuān
    wáng
    shuō
  • zuǒ
    yòu
    yuē
    :
    :
    wáng
    ,
    ,
    rén
    jun1
  • chù
    ,
    ,
    rén
    chén
  • wáng
    yuē
    chù
    qián
    ,
    ,
    yuē
    wáng
    qián
    ,
    ,
    ?
    ?
    chù
    duì
    yuē
    :
    :
    chù
    qián
    wéi
    shì
    ,
    ,
    wáng
    qián
    wéi
    shì
  • shǐ
    使
    chù
    wéi
    shì
    ,
    ,
    shǐ
    使
    wáng
    wéi
    shì
  • wáng
    fèn
    忿
    rán
    zuò
    yuē
    :
    :
    wáng
    zhě
    guì
    ?
    ?
    shì
    guì
    ?
    ?
    duì
    yuē
    :
    :
    shì
    guì
    ěr
    ,
    ,
    wáng
    zhě
    guì
  • wáng
    yuē
    :
    :
    yǒu
    shuō
    ?
    ?
    chù
    yuē
    :
    :
    yǒu
  • zhě
    qín
    gōng
    ,
    ,
    lìng
    yuē
    :
    :
    yǒu
    gǎn
    liǔ
    xià
    lǒng
    shí
    ér
    qiáo
    cǎi
    zhě
    ,
    ,
    shè
  • lìng
    yuē
    :
    :
    yǒu
    néng
    wáng
    tóu
    zhě
    ,
    ,
    fēng
    wàn
    hóu
    ,
    ,
    jīn
    qiān
  • yóu
    shì
    guān
    zhī
    ,
    ,
    shēng
    wáng
    zhī
    tóu
    ,
    ,
    céng
    ruò
    shì
    zhī
    lǒng
  • xuān
    wáng
    rán
    yuè
  • zuǒ
    yòu
    jiē
    yuē
    :
    :
    chù
    lái
    ,
    ,
    chù
    lái
    !
    !
    wáng
    qiān
    chéng
    zhī
    ,
    ,
    ér
    jiàn
    qiān
    shí
    zhōng
    ,
    ,
    wàn
    shí
  • tiān
    xià
    zhī
    shì
    ,
    ,
    rén
    jiē
    lái
    chù
    ;
    ;
    biàn
    shì
    bìng
    jìn
    ,
    ,
    lái
    ;
    ;
    dōng
    西
    nán
    běi
    ,
    ,
    gǎn
  • qiú
    wàn
    bèi
    ,
    ,
    ér
    bǎi
    xìng
    qīn
  • jīn
    shì
    zhī
    gāo
    zhě
    ,
    ,
    nǎi
    chēng
    ,
    ,
    ér
    chù
    nóng
    ,
    ,
    xià
    jiān
    mén
    ,
    ,
    shì
    zhī
    jiàn
    ,
    ,
    shèn
    !
    !
     
    chù
    duì
    yuē
    :
    :
    rán
  • chù
    wén
    zhī
    shí
    ,
    ,
    zhū
    hóu
    wàn
    guó
  • ?
    ?
    hòu
    zhī
    dào
    ,
    ,
    guì
    shì
    zhī
  • shùn
    nóng
    ,
    ,
    chū
    yuè
    ,
    ,
    ér
    wéi
    tiān
  • tāng
    zhī
    shí
    ,
    ,
    zhū
    hóu
    sān
    qiān
  • dāng
    jīn
    zhī
    shì
    ,
    ,
    nán
    miàn
    chēng
    guǎ
    zhě
    ,
    ,
    nǎi
    èr
    shí
  • yóu
    guān
    zhī
    ,
    ,
    fēi
    shī
    zhī
    ?
    ?
    shāo
    shāo
    zhū
    miè
    ,
    ,
    miè
    wáng
    zhī
    shí
    ,
    ,
    wéi
    jiān
    mén
    ,
    ,
    ān
    ér
    yǒu
    zāi
    ?
    ?
    shì
    chuán
    yún
  • shàng
    wèi
    ,
    ,
    wèi
    shí
    ,
    ,
    wéi
    míng
    zhě
    ,
    ,
    jiāo
    shē
    wéi
    háng
  • màn
    jiāo
    shē
    ,
    ,
    xiōng
    zhōng
    zhī
  • shì
    shí
    ér
    míng
    zhě
    xuē
    ,
    ,
    ér
    wàng
    zhě
    yuē
    ,
    ,
    gōng
    ér
    shòu
    zhě
    ,
    ,
    huò
  • yuē
    :
    :
    jīn
    gōng
    ,
    ,
    yuàn
    zhì
  • jiē
    xìng
    míng
    ,
    ,
    huá
    ér
    shí
    zhě
  • shì
    yáo
    yǒu
    jiǔ
    zuǒ
    ,
    ,
    shùn
    yǒu
    yǒu
    ,
    ,
    yǒu
    chéng
    ,
    ,
    tāng
    yǒu
    sān
    ,
    ,
    jīn
    ér
    néng
    chéng
    míng
    tiān
    xià
    zhě
    ,
    ,
    yǒu
  • shì
    jun1
    wáng
    xiū
    wèn
    ,
    ,
    kuì
    xià
    xué
    ;
    ;
    shì
    chéng
    dào
    ér
    yáng
    gōng
    míng
    hòu
    shì
    zhě
    ,
    ,
    yáo
    shùn
    tāng
    zhōu
    wén
    wáng
    shì
  • yuē
    :
    :
    xíng
    zhě
    ,
    ,
    xíng
    zhī
    jun1
  • duān
    zhě
    ,
    ,
    shì
    zhī
    běn
  • shàng
    jiàn
    yuán
    ,
    ,
    xià
    tōng
    liú
    ,
    ,
    zhì
    shèng
    rén
    míng
    xué
    ,
    ,
    zhī
    yǒu
    zāi
    !
    !
    lǎo
    yuē
    :
    :
    suī
    guì
    ,
    ,
    jiàn
    wéi
    běn
    ;
    ;
    suī
    gāo
    ,
    ,
    xià
    wéi
  • shì
    hóu
    wáng
    chēng
    guǎ
    ,
    ,
    shì
    jiàn
    běn
    ?
    ?
    fēi
    guǎ
    zhě
    ,
    ,
    rén
    zhī
    kùn
    jiàn
    xià
    wèi
    ,
    ,
    ér
    hóu
    wáng
    wèi
    ,
    ,
    fēi
    xià
    rén
    ér
    zūn
    guì
    shì
    ?
    ?
    yáo
    chuán
    shùn
    ,
    ,
    shùn
    chuán
    ,
    ,
    zhōu
    chéng
    wáng
    rèn
    zhōu
    gōng
    dàn
    ,
    ,
    ér
    shì
    shì
    chēng
    yuē
    míng
    zhǔ
    ,
    ,
    shì
    míng
    shì
    zhī
    guì
  •  
    xuān
    wáng
    yuē
    :
    :
    jiē
    !
    !
    jun1
    yān
    zāi
    ,
    ,
    guǎ
    rén
    bìng
    ěr
    !
    !
    jīn
    wén
    jun1
    zhī
    yán
    ,
    ,
    nǎi
    jīn
    wén
    rén
    zhī
    háng
    ,
    ,
    yuàn
    qǐng
    shòu
    wéi
  • qiě
    yán
    xiān
    shēng
    guǎ
    rén
    yóu
    ,
    ,
    shí
    tài
    láo
    ,
    ,
    chū
    chéng
    chē
    ,
    ,
  •  
    yán
    chù
    yuē
    :
    :
    shēng
    shān
    ,
    ,
    zhì
    yān
    ,
    ,
    fēi
    bǎo
    guì
    ,
    ,
    rán
    wán
  • shì
    shēng
    ,
    ,
    tuī
    xuǎn
    yān
    ,
    ,
    fēi
    zūn
    suí
    ,
    ,
    rán
    ér
    xíng
    shén
    quán
  • chù
    yuàn
    guī
    ,
    ,
    wǎn
    shí
    dāng
    ròu
    ,
    ,
    ān
    dāng
    chē
    ,
    ,
    zuì
    dāng
    guì
    ,
    ,
    qīng
    jìng
    zhēn
    zhèng
  • zhì
    yán
    zhě
    wáng
    ,
    ,
    jìn
    zhōng
    zhí
    yán
    zhě
    chù
  • yán
    yào
    dào
    bèi
    ,
    ,
    yuàn
    guī
    ,
    ,
    ān
    háng
    ér
    fǎn
    chén
    zhī
  • zài
    bài
    ér
  • chù
    zhī
    ,
    ,
    guī
    fǎn
    ,
    ,
    zhōng
    shēn
  • jun1
    yuē
    :
    :
    chù
    zhī
    ,
    ,
    guī
    zhēn
    fǎn
    ,
    ,
    zhōng
    shēn
评析

  前人评此文曰:“起得唐突,收得超忽”,颇有构思之妙。文章一开头便以“斶前”“王前”两句简短对话,把激烈的矛盾冲突展示于读者眼前。齐王直言下令,位尊使下的骄横,可以说是习惯成自然,不足为奇;而颜斶以一介布衣的身份,针锋相对命令“王前”的话语,则无异于地动山崩,令人震惊。若将颜斶的不慕权势,与苏秦、张仪之流的苟容邀宠相比,前者如深谷幽兰,后者就是皇宫茅厕的狗尾巴草。尾声“归真反璞”,则余韵回荡,令人遐想。

  本文有如一出独幕话剧,全篇由对话组成。以对话展开波澜起伏的情节,以对话展现人物的性格与内心世界。以情节而论,两个“前”字的撞击,一石激起千层浪。先是“左右”狗仗人势的责问,颜斶舌战齐国群臣;继而是王“忿然作色”,颜斶针锋相对与齐王争论“王贵”与“士贵”的问题。齐王终于为颜斶折服,欲以丰厚爵禄相笼络,却被颜斶谢绝。文章虽短,却起伏曲折。“文似看山不喜平”,不平即其美之所至也。以人物性格而论,作者所使用的言辞颇符合人物的身份、地位。例如“斶前”,尊使卑,上命下,就是这种口吻。“王者贵乎?士贵乎?”在齐王的头脑里,他自以为他是最高贵的,所以他才会提出这样的问题,欲以王之贵压士之贵,非常符合齐王的思维定式。“颜先生与寡人游,食必太牢,出必乘车,妻子衣服丽都”,物质引诱也是君王们惯用的笼络手段。而颜斶的自比“太璞”,以及所举柳下季墓地的一棵草胜过齐王的脑袋的事例,都十分贴切,符合颜斶的身份。此种描写人物的方法,对后人影响很大,如《史记》在人物塑造方面也常采用这种手法。

注释及译文

词句注释

1 颜斶(chù):齐国隐士。
2 前:到前面来。
3.趋士:礼贤下士。
4 去:距离。柳下季:即柳下惠,姓展名禽字季,鲁国贤人,居于柳下。垄:指坟墓。
5 石(dàn):古代的计量单位,一百二十斤为一石。钟:乐器。
6 簴([jù):古代悬挂乐器的架子中间的木柱。
7 役处:效力,供事。
8 无不:原作“不”,据黄丕烈《札记》补。
9 百姓:原作“百”,据黄丕烈《札记》补。
10 鄙野:乡野。
11 稍稍:渐渐。
12 实:指居上位所应该具备的素质。
13 以:而。为名:有(居上位的)名声。
14 据慢:倨慢,傲慢无礼。
15 约:受阻。
16 握:通“渥”,厚重。
17 九佐:九位辅佐尧治理国家的官员。
18 亟:数,频繁。
19 无形者,形之君:无形可见的东西,是有形可见的东西的主宰。
20 至圣人:一本作“至圣”。
21 不谷:不善。用以自称,表谦恭之意。
22 非:一本无此字,于文义为顺。
23 自取病:即自取羞辱。
24 细人:小人德行低下的人。
25 太牢:牛、羊、猪各一头称一太牢。
26 丽都:华丽。
27 尊遂:尊贵显达。
28 自虞:即自娱,自得其乐。虞:通“娱”,欢乐。
29 言要道:即言之要道,指进言所应该遵循的规则(亦即上文的“尽忠直言”)。
30 扑:此字误,应作“朴”或“璞”。反朴或反璞,均指舍弃富贵华丽而返归素朴真纯。[2] 

白话译文

齐宣王召见颜斶,说:“颜斶上前来!”颜斶也说:“大王上前来!”宣王很不高兴。左右近臣说:“大王是人君,颜斶(你)是人臣。大王说‘颜斶上前来’,(你)也说‘大王上前来’,(这样)可以吗?”颜斶回答说:“我上前是趋炎附势,大王上前是礼贤下士。与其让我趋炎附势,不如让大王礼贤下士。”宣王生气地变了脸色说:“王尊贵,还是士尊贵?”(颜斶)回答说:“士尊贵,王不尊贵。”宣王不说话,很不高兴。
左右近臣说:“大王拥有千乘大国的土地,天下的士人,仁义者都来到齐国,甘心为大王服务,四方诸侯没有谁敢不服从(大王)。现在士人中那些高尚的人,也就被称作匹夫,(以)平民(身份)居住在乡间(而已)。士人这样下贱呀,也真是够可以了。”
颜斶回答说:“不对。我听说上古大禹之时,诸侯国有上万个。什么原因呢?(他们治国)贤能的原因,是得力于重用士人。到了商汤 时代,诸侯(尚存)三千。到了现在,面向南方称王的,才二十四位(诸侯)。由此看来,(难道)不是(由于)政策的得失(造成的)吗?因此《易传》不是说吗:‘国君在统治地位,(却)没有那种实际的(才德),喜欢(追求)那种虚名的(人),必然用傲慢奢侈(的举动)行事。傲慢奢侈,那么灾祸就会随之而来。因此君主不以多次向别人请教为羞耻,不以向地位低微的人学习为愧疚。以此成就他的道德,在后世扬名立功的,尧、舜、禹、汤、周文王(都)是这样的人。(若能)向上看清事物的本源,向下通晓事物的流变,至圣者懂得(该)学些什么,(那还会)有什么不吉祥的事情呢?老子说:‘虽然贵,一定以贱为根本;虽然高,一定以下为基础。因此诸侯君主自称为孤、寡,这大概是(因为他们懂得)贱一定是(贵的)根本(的道理)吧。’(他们)并不是那种孤寡的人,(孤寡是指)生活困窘、地位卑微,诸侯君主(却)用(这些称呼)自称,难道不是(谦居于)别人之下,把士人看得很尊贵(的做法)吗?尧传位给舜,舜传位给禹,周成王任用周公旦 ,世世代代称(他们是)贤明的君主,这是因为(他们)明白士人是可贵的。”
宣王说:“唉呀!君子怎么能侮慢呢,我是自找不痛快呀!到现在(我才)听到了君子的高论。希望您收下(我)做学生。”颜斶辞谢,(要)离开,说:“玉生在山中,(一经)雕琢就破坏(本色)了,不是(经过雕琢就)不宝贵了,但是那璞玉(就)不(再有本真的)完美了。士人生在偏僻乡野,(一经)推举选拔就享有禄位了,不是(享有禄位就)不尊贵显达了,但是(他的)身体和精神(就)不(再)完整独立。发号施令的是大王,竭尽忠心直言进谏的是颜斶。(我)阐述主要的意见已经很详尽了,希望您能允许我回去。”于是(颜斶)行再拜礼辞谢离去。
君子说:“颜斶可算知足的人了,他保持淳朴的本性,这样终身也不会受辱啊!
  • 古诗词学习网
    • 关于我们
    • 免责声明
    • 广告服务
    • 联系我们
    • 友情链接
  • 关注我们
  • 关注我们