西汉著名的司法官。字长君,钜鹿人(钜鹿,在今河北南部,路温舒系河北广宗人)。信奉儒家学说。起初学习律令,当过县狱吏、郡决曹史;后来又学习《春秋》经义,举孝廉,当过廷尉奏曹掾、守廷尉史、郡太守等职。宣帝即位,他上疏请求改变重刑罚、重用治狱官吏的政策,主张“尚德缓刑”,“省法制,宽刑罚”。他认为秦朝灭亡的原因,是法密政苛,重用狱吏。汉承袭秦朝这一弊政,必须改革。他还反对刑讯逼供,认为刑讯迫使罪犯编造假供,给狱吏枉法定罪开了方便之门。他在奏疏中还提出废除诽谤罪,以便广开言路。

路温舒其它作品精选

zuopinjingxuan

《尚德缓刑书》
分享数: 81
朝代:汉朝 | 作者:路温舒 | 类型:写风|写山|写人|古文观止|人情|文学|

汉昭帝逝世,昌邑王刘贺被废黜,汉宣帝刘询刚刚登上皇位。

路温舒呈上奏书,奏书说: 昭帝崩,昌邑王贺废,宣帝初即位,路温舒上书,言宜尚德缓刑。

其辞曰: “臣闻齐有无知之祸,而桓公以兴;晋有骊姬之难,而文公用伯。

近世赵王不终,诸吕作乱,而孝文为太宗。

由是观之,祸乱之作,将以开圣人也。

故桓、文扶微兴坏,尊文、武之业, 泽加百姓,功润诸侯,虽不及三王,天下归仁焉。

文帝永思至德,以承天心,崇仁义,省刑罚,通关梁,一远近,敬贤如大宾,爱民如赤子,内恕情之所安而施之于海内,是以囹圄空虚,天下太平。

夫继变化之后,必有异旧之恩,此贤圣所以昭天命也。

“往者,昭帝即世而无嗣,大臣忧戚,焦心合谋,皆以昌邑尊亲,援而立之。

然天不授命,淫乱其心,遂以自亡。

深察祸变之故,乃皇天之所以开至圣也。

故大将军受命武帝,股肱汉国,披肝胆,决大计,黜亡义,立有德,辅天而行,然后宗庙以安,天下咸宁。

臣闻《春秋》正即位,大一统而慎始也。

陛下初登至尊,与天合符,宜改前世之失,正始受命之统,涤烦文,除民疾,存亡继绝,以应天意。

“臣闻秦有十失,其一尚存,治狱之吏是也。

秦之时,羞文学,好武勇,贱仁义之士,贵治狱之吏,正言者谓之诽谤,遏过者谓之妖言,故盛服先王不用于世⒅,忠良切言皆郁于胸,誉谀之声日满于耳,虚美熏心,实祸蔽塞,此乃秦之所以亡天下也。

方今天下,赖陛下恩厚,亡金革之危、饥寒之患,父子夫妻戮力安家,然太平未洽者,狱乱之也。

夫狱者,天下之大命也,死者不可复生,绝者不可复属。

《书》曰:“与其杀不辜,宁失不经。

”今治狱吏则不然,上下相驱,以刻为明,深者获公名,平者多后患。

故治狱之吏,皆欲人死,非憎人也,自安之道在人之死。

是以死人之血流离于市,被刑之徒比肩而立,大辟之计岁以万数。

此仁圣之所以伤也。

太平之未洽,凡以此也。

夫人情安则乐生,痛则思死,棰楚之下,何求而不得?做囚人不胜痛,则饰词以视之,吏治者利其然,则指道以明之,上奏畏却,则锻练而周内之;盖奏当之成,虽咎繇听之,犹以为死有余辜。

何则?成练者众,文致之罪明也。

是以狱吏专为深刻,残贼而亡极,媮为一切,不顾国患,此世之大贼也。

故俗语曰:“画地为狱议不入;刻木为吏期不对。

”此皆疾吏之风,悲痛之辞也。

故天下之患,莫深于狱;败法乱正,离亲塞道,莫甚乎治狱之吏,此所谓一尚存者也。

” “臣闻乌鸢之卵不毁,而后凤凰集;诽谤之罪不诛,而后良言进。

故古人有言:“山薮臧疾,川泽纳污,瑾瑜匿恶,国君含诟。

”唯陛下除诽谤以招切言,开天下之口,广箴谏之路,扫亡秦之失,尊文武之德,省法制,宽刑罚,以废治狱,则太平之风可兴于世,永履和乐,与天亡极,天下幸甚。

” 上善其言。

拼音
shàng huǎn xíng shū
[ [ hàn cháo ] ] wēn shū
hàn zhāo shì shì , , chāng wáng liú bèi fèi chù , , hàn xuān liú xún gāng gāng dēng shàng huáng wèi       
wēn shū chéng shàng zòu shū , , zòu shū shuō : :        zhāo bēng , , chāng wáng fèi , , xuān chū wèi , , wēn shū shàng shū , , yán shàng huǎn xíng       
yuē : :        chén wén yǒu zhī zhī huò , , ér huán gōng xìng ; ; jìn yǒu zhī nán , , ér wén gōng yòng       
jìn shì zhào wáng zhōng , , zhū zuò luàn , , ér xiào wén wéi tài zōng       
yóu shì guān zhī , , huò luàn zhī zuò , , jiāng kāi shèng rén       
huán wén wēi xìng huài , , zūn wén zhī , ,        jiā bǎi xìng , , gōng rùn zhū hóu , , suī sān wáng , , tiān xià guī rén yān       
wén yǒng zhì , , chéng tiān xīn , , chóng rén , , shěng xíng , , tōng guān liáng , , yuǎn jìn , , jìng xián bīn , , ài mín chì , , nèi shù qíng zhī suǒ ān ér shī zhī hǎi nèi , , shì líng kōng , , tiān xià tài píng       
biàn huà zhī hòu , , yǒu jiù zhī ēn , , xián shèng suǒ zhāo tiān mìng       
wǎng zhě , , zhāo shì ér , , chén yōu , , jiāo xīn móu , , jiē chāng zūn qīn , , yuán ér zhī       
rán tiān shòu mìng , , yín luàn xīn , , suí wáng       
shēn chá huò biàn zhī , , nǎi huáng tiān zhī suǒ kāi zhì shèng       
jiāng jun1 shòu mìng , , gōng hàn guó , , gān dǎn , , jué , , chù wáng , , yǒu , , tiān ér háng , , rán hòu zōng miào ān , , tiān xià xián níng       
chén wén chūn qiū zhèng wèi , , tǒng ér shèn shǐ       
xià chū dēng zhì zūn , , tiān , , gǎi qián shì zhī shī , , zhèng shǐ shòu mìng zhī tǒng , , fán wén , , chú mín , , cún wáng jué , , yīng tiān       
chén wén qín yǒu shí shī , , shàng cún , , zhì zhī shì       
qín zhī shí , , xiū wén xué , , hǎo yǒng , , jiàn rén zhī shì , , guì zhì zhī , , zhèng yán zhě wèi zhī fěi bàng , , è guò zhě wèi zhī yāo yán , , shèng xiān wáng yòng shì , , zhōng liáng qiē yán jiē xiōng , , zhī shēng mǎn ěr , , měi xūn xīn , , shí huò sāi , , nǎi qín zhī suǒ wáng tiān xià       
fāng jīn tiān xià , , lài xià ēn hòu , , wáng jīn zhī wēi hán zhī huàn , , ān jiā , , rán tài píng wèi qià zhě , , luàn zhī       
zhě , , tiān xià zhī mìng , , zhě shēng , , jué zhě shǔ       
shū yuē : : shā , , níng shī jīng       
jīn zhì rán , , shàng xià xiàng , , wéi míng , , shēn zhě huò gōng míng , , píng zhě duō hòu huàn       
zhì zhī , , jiē rén , , fēi zēng rén , , ān zhī dào zài rén zhī       
shì rén zhī xuè liú shì , , bèi xíng zhī jiān ér , , zhī suì wàn shù       
rén shèng zhī suǒ shāng       
tài píng zhī wèi qià , , fán       
rén qíng ān shēng , , tòng , , chuí chǔ zhī xià , , qiú ér ? ? zuò qiú rén shèng tòng , , shì shì zhī , , zhì zhě rán , , zhǐ dào míng zhī , , shàng zòu wèi què , , duàn liàn ér zhōu nèi zhī ; ; gài zòu dāng zhī chéng , , suī jiù yáo tīng zhī , , yóu wéi yǒu       
? ? chéng liàn zhě zhòng , , wén zhì zhī zuì míng       
shì zhuān wéi shēn , , cán zéi ér wáng , , wéi qiē , , guó huàn , , shì zhī zéi       
yuē : : huà wéi ; ; wéi duì       
jiē zhī fēng , , bēi tòng zhī       
tiān xià zhī huàn , , shēn ; ; bài luàn zhèng , , qīn sāi dào , , shèn zhì zhī , , suǒ wèi shàng cún zhě       
       chén wén yuān zhī luǎn huǐ , , ér hòu fèng huáng ; ; fěi bàng zhī zuì zhū , , ér hòu liáng yán jìn       
rén yǒu yán : : shān sǒu zāng , , chuān , , jǐn è , , guó jun1 hán gòu       
wéi xià chú fěi bàng zhāo qiē yán , , kāi tiān xià zhī kǒu , , guǎng 广 zhēn jiàn zhī , , sǎo wáng qín zhī shī , , zūn wén zhī , , shěng zhì , , kuān xíng , , fèi zhì , , tài píng zhī fēng xìng shì , , yǒng , , tiān wáng , , tiān xià xìng shèn       
       shàng shàn yán
尚德缓刑书注音
  • shàng
    huǎn
    xíng
    shū
  • [
    [
    hàn
    cháo
    ]
    ]
    wēn
    shū
  • hàn
    zhāo
    shì
    shì
    ,
    ,
    chāng
    wáng
    liú
    bèi
    fèi
    chù
    ,
    ,
    hàn
    xuān
    liú
    xún
    gāng
    gāng
    dēng
    shàng
    huáng
    wèi
  • wēn
    shū
    chéng
    shàng
    zòu
    shū
    ,
    ,
    zòu
    shū
    shuō
    :
    :
     
    zhāo
    bēng
    ,
    ,
    chāng
    wáng
    fèi
    ,
    ,
    xuān
    chū
    wèi
    ,
    ,
    wēn
    shū
    shàng
    shū
    ,
    ,
    yán
    shàng
    huǎn
    xíng
  • yuē
    :
    :
     
    chén
    wén
    yǒu
    zhī
    zhī
    huò
    ,
    ,
    ér
    huán
    gōng
    xìng
    ;
    ;
    jìn
    yǒu
    zhī
    nán
    ,
    ,
    ér
    wén
    gōng
    yòng
  • jìn
    shì
    zhào
    wáng
    zhōng
    ,
    ,
    zhū
    zuò
    luàn
    ,
    ,
    ér
    xiào
    wén
    wéi
    tài
    zōng
  • yóu
    shì
    guān
    zhī
    ,
    ,
    huò
    luàn
    zhī
    zuò
    ,
    ,
    jiāng
    kāi
    shèng
    rén
  • huán
    wén
    wēi
    xìng
    huài
    ,
    ,
    zūn
    wén
    zhī
    ,
    ,
     
    jiā
    bǎi
    xìng
    ,
    ,
    gōng
    rùn
    zhū
    hóu
    ,
    ,
    suī
    sān
    wáng
    ,
    ,
    tiān
    xià
    guī
    rén
    yān
  • wén
    yǒng
    zhì
    ,
    ,
    chéng
    tiān
    xīn
    ,
    ,
    chóng
    rén
    ,
    ,
    shěng
    xíng
    ,
    ,
    tōng
    guān
    liáng
    ,
    ,
    yuǎn
    jìn
    ,
    ,
    jìng
    xián
    bīn
    ,
    ,
    ài
    mín
    chì
    ,
    ,
    nèi
    shù
    qíng
    zhī
    suǒ
    ān
    ér
    shī
    zhī
    hǎi
    nèi
    ,
    ,
    shì
    líng
    kōng
    ,
    ,
    tiān
    xià
    tài
    píng
  • biàn
    huà
    zhī
    hòu
    ,
    ,
    yǒu
    jiù
    zhī
    ēn
    ,
    ,
    xián
    shèng
    suǒ
    zhāo
    tiān
    mìng
  • wǎng
    zhě
    ,
    ,
    zhāo
    shì
    ér
    ,
    ,
    chén
    yōu
    ,
    ,
    jiāo
    xīn
    móu
    ,
    ,
    jiē
    chāng
    zūn
    qīn
    ,
    ,
    yuán
    ér
    zhī
  • rán
    tiān
    shòu
    mìng
    ,
    ,
    yín
    luàn
    xīn
    ,
    ,
    suí
    wáng
  • shēn
    chá
    huò
    biàn
    zhī
    ,
    ,
    nǎi
    huáng
    tiān
    zhī
    suǒ
    kāi
    zhì
    shèng
  • jiāng
    jun1
    shòu
    mìng
    ,
    ,
    gōng
    hàn
    guó
    ,
    ,
    gān
    dǎn
    ,
    ,
    jué
    ,
    ,
    chù
    wáng
    ,
    ,
    yǒu
    ,
    ,
    tiān
    ér
    háng
    ,
    ,
    rán
    hòu
    zōng
    miào
    ān
    ,
    ,
    tiān
    xià
    xián
    níng
  • chén
    wén
    chūn
    qiū
    zhèng
    wèi
    ,
    ,
    tǒng
    ér
    shèn
    shǐ
  • xià
    chū
    dēng
    zhì
    zūn
    ,
    ,
    tiān
    ,
    ,
    gǎi
    qián
    shì
    zhī
    shī
    ,
    ,
    zhèng
    shǐ
    shòu
    mìng
    zhī
    tǒng
    ,
    ,
    fán
    wén
    ,
    ,
    chú
    mín
    ,
    ,
    cún
    wáng
    jué
    ,
    ,
    yīng
    tiān
  • chén
    wén
    qín
    yǒu
    shí
    shī
    ,
    ,
    shàng
    cún
    ,
    ,
    zhì
    zhī
    shì
  • qín
    zhī
    shí
    ,
    ,
    xiū
    wén
    xué
    ,
    ,
    hǎo
    yǒng
    ,
    ,
    jiàn
    rén
    zhī
    shì
    ,
    ,
    guì
    zhì
    zhī
    ,
    ,
    zhèng
    yán
    zhě
    wèi
    zhī
    fěi
    bàng
    ,
    ,
    è
    guò
    zhě
    wèi
    zhī
    yāo
    yán
    ,
    ,
    shèng
    xiān
    wáng
    yòng
    shì
    ,
    ,
    zhōng
    liáng
    qiē
    yán
    jiē
    xiōng
    ,
    ,
    zhī
    shēng
    mǎn
    ěr
    ,
    ,
    měi
    xūn
    xīn
    ,
    ,
    shí
    huò
    sāi
    ,
    ,
    nǎi
    qín
    zhī
    suǒ
    wáng
    tiān
    xià
  • fāng
    jīn
    tiān
    xià
    ,
    ,
    lài
    xià
    ēn
    hòu
    ,
    ,
    wáng
    jīn
    zhī
    wēi
    hán
    zhī
    huàn
    ,
    ,
    ān
    jiā
    ,
    ,
    rán
    tài
    píng
    wèi
    qià
    zhě
    ,
    ,
    luàn
    zhī
  • zhě
    ,
    ,
    tiān
    xià
    zhī
    mìng
    ,
    ,
    zhě
    shēng
    ,
    ,
    jué
    zhě
    shǔ
  • shū
    yuē
    :
    :
    shā
    ,
    ,
    níng
    shī
    jīng
  • jīn
    zhì
    rán
    ,
    ,
    shàng
    xià
    xiàng
    ,
    ,
    wéi
    míng
    ,
    ,
    shēn
    zhě
    huò
    gōng
    míng
    ,
    ,
    píng
    zhě
    duō
    hòu
    huàn
  • zhì
    zhī
    ,
    ,
    jiē
    rén
    ,
    ,
    fēi
    zēng
    rén
    ,
    ,
    ān
    zhī
    dào
    zài
    rén
    zhī
  • shì
    rén
    zhī
    xuè
    liú
    shì
    ,
    ,
    bèi
    xíng
    zhī
    jiān
    ér
    ,
    ,
    zhī
    suì
    wàn
    shù
  • rén
    shèng
    zhī
    suǒ
    shāng
  • tài
    píng
    zhī
    wèi
    qià
    ,
    ,
    fán
  • rén
    qíng
    ān
    shēng
    ,
    ,
    tòng
    ,
    ,
    chuí
    chǔ
    zhī
    xià
    ,
    ,
    qiú
    ér
    ?
    ?
    zuò
    qiú
    rén
    shèng
    tòng
    ,
    ,
    shì
    shì
    zhī
    ,
    ,
    zhì
    zhě
    rán
    ,
    ,
    zhǐ
    dào
    míng
    zhī
    ,
    ,
    shàng
    zòu
    wèi
    què
    ,
    ,
    duàn
    liàn
    ér
    zhōu
    nèi
    zhī
    ;
    ;
    gài
    zòu
    dāng
    zhī
    chéng
    ,
    ,
    suī
    jiù
    yáo
    tīng
    zhī
    ,
    ,
    yóu
    wéi
    yǒu
  • ?
    ?
    chéng
    liàn
    zhě
    zhòng
    ,
    ,
    wén
    zhì
    zhī
    zuì
    míng
  • shì
    zhuān
    wéi
    shēn
    ,
    ,
    cán
    zéi
    ér
    wáng
    ,
    ,
    wéi
    qiē
    ,
    ,
    guó
    huàn
    ,
    ,
    shì
    zhī
    zéi
  • yuē
    :
    :
    huà
    wéi
    ;
    ;
    wéi
    duì
  • jiē
    zhī
    fēng
    ,
    ,
    bēi
    tòng
    zhī
  • tiān
    xià
    zhī
    huàn
    ,
    ,
    shēn
    ;
    ;
    bài
    luàn
    zhèng
    ,
    ,
    qīn
    sāi
    dào
    ,
    ,
    shèn
    zhì
    zhī
    ,
    ,
    suǒ
    wèi
    shàng
    cún
    zhě
  •  
    chén
    wén
    yuān
    zhī
    luǎn
    huǐ
    ,
    ,
    ér
    hòu
    fèng
    huáng
    ;
    ;
    fěi
    bàng
    zhī
    zuì
    zhū
    ,
    ,
    ér
    hòu
    liáng
    yán
    jìn
  • rén
    yǒu
    yán
    :
    :
    shān
    sǒu
    zāng
    ,
    ,
    chuān
    ,
    ,
    jǐn
    è
    ,
    ,
    guó
    jun1
    hán
    gòu
  • wéi
    xià
    chú
    fěi
    bàng
    zhāo
    qiē
    yán
    ,
    ,
    kāi
    tiān
    xià
    zhī
    kǒu
    ,
    ,
    guǎng
    广
    zhēn
    jiàn
    zhī
    ,
    ,
    sǎo
    wáng
    qín
    zhī
    shī
    ,
    ,
    zūn
    wén
    zhī
    ,
    ,
    shěng
    zhì
    ,
    ,
    kuān
    xíng
    ,
    ,
    fèi
    zhì
    ,
    ,
    tài
    píng
    zhī
    fēng
    xìng
    shì
    ,
    ,
    yǒng
    ,
    ,
    tiān
    wáng
    ,
    ,
    tiān
    xià
    xìng
    shèn
  •  
    shàng
    shàn
    yán
赏析

  文章指出:“秦有十失,其一尚存,治狱之吏是也。”就是说:秦之所以亡,有十个失误,其中一个,到现在(即在路温舒当时)仍然存在,即过分重视、重用“治狱之吏”。这些人,“上下相殴(驱),以刻为明”,“败法乱正,离亲塞道”。他们竞相追逐,滥施刑罚,以“治狱”越苛刻越好,量刑、判刑越重越好。结果,造成“被刑之徒,比肩而立;大辟(处死)之计,岁以万数”。

  文章尖锐地揭露了封建法制运用“逼、供、信”的残忍手段,使人入罪。所谓“棰楚(以杖鞭扑)之下,何求而不可得”。靠刑讯来逼供,“囚人不胜痛,则饰辞以视(示)之”,被迫造假。“吏治者利其然,则指道以明之”,名义上是利用假口供向犯人指出犯了什么罪,晓以利害,要他服罪,其实这中间无疑包含着“诱供”,以进一步陷人于罪。“上奏畏却,则锻练(炼)而周内(纳)之”,就是说:怕上级批不准,必须把上报材料和报告写好,使“言之成理,持之有故”。办法有二:一是进一步对“犯人”进行逼供、诱供,以便取得更多的“罪证”,使“成练者众”;一是组织材料班子、刀笔文吏对材料进行精心的加工,对报告进行周密的推敲,以便使“文致之罪明也”。如此,“虽咎繇(同皋陶,传说中舜时贤明的法官)听之,犹以为死有余辜”,铁案如山,不可覆翻矣。

  当时“治狱之吏”都“以刻为明”,是当时朝廷倡导的结果。朝廷利用权势,大搞思想箝制、舆论一律,使执法“深者获公名,平者多后患,故治狱之吏皆欲人死,非憎人也,自安之道在人之死。”好一个“自安之道在人之死”!千万人的人头就这样滚滚落地了。易卜生《人民公敌》剧中的主人公斯多克芒医生提出改造被污染的温泉浴场的建议,触犯了当地资产阶级的物质利益,被宣布为“人民公敌”。其实在异口同声地对他进行“围剿”的人中,并不乏同情之士,他们振臂“讨伐”,心里明白,悄悄地对斯多克芒医生表示歉意——迫于权势,“不敢不那么办”。“治狱之吏”,诱于“深者获公名”,鉴于“平者多后患”,故“皆欲人死”,也是“不敢不那么办”。林彪、“四人帮”统治期间,当权者上下相驱,以“左”为明。“左”之深者获公名——立场坚定,旗帜鲜明,于是重用、提拔有份;说公道话者多后患——轻则不信任,重则受株连。因此,自安之道,在于宁“左”毋右。于是乎上下竞相“左”,极“左”思潮风行矣。看来古今中外,历史的共性还是不少的,否则,两千年前的作品怎么会引起我们的共鸣呢?

  矫治的办法,路温舒作为封建时代的廷尉史官,只能提出“除诽谤以招切言”,即让人讲话,国君要不计较臣民们的“谤言”,牢骚、骂娘的话都让说,才能“开天下之口”,招来至切之言。他继承了古代开明政治家反对“防民之口”(《召公谏厉王止谤》)的优良传统,主张“与其杀不辜,宁失不经”,即可杀可不杀者不杀,可治罪可不治罪者不治罪。这在今天看来,仍有一定的积极意义。但他把希望寄托于国君的开明,则有其局限性。路温舒毕竟是封建时代的官吏,我们不可苛求于他。今天,我们不能象路温舒那样寄托于个人,而必须从根本制度上着眼。

  • 古诗词学习网
    • 关于我们
    • 免责声明
    • 广告服务
    • 联系我们
    • 友情链接
  • 关注我们
  • 关注我们