晁错(前200年----前154年),是西汉文帝时的智囊人物,汉族,颍川(今河南禹县城南晁喜铺)人。汉文帝时,晁错因文才出众任太常掌故,后历任太子舍人、博士、太子家令(太子老师)、贤文学。在教导太子中受理深刻,辩才非凡,被太子刘启(即后来的景帝)尊为“智囊”。因七国之乱被腰斩于西安东市。

晁错其它作品精选

zuopinjingxuan

《论贵粟疏》
分享数: 112
朝代:汉朝 | 作者:晁错 | 类型:写雨|写风|写山|写水|写鸟|写马|写人|古文观止|农民|人情|人民|

圣王在上,而民不冻饥者,非能耕而食之,织而衣之也,为开其资财之道也。

故尧、禹有九年之水,汤有七年之旱,而国亡捐瘠者,以畜积多而备先具也。

今海内为一,土地人民之众不避汤、禹,加以亡天灾数年之水旱,而畜积未及者,何也?地有遗利,民有余力,生谷之土未尽垦,山泽之利未尽出也,游食之民未尽归农也。

民贫,则奸邪生。

贫生于不足,不足生于不农,不农则不地著,不地著则离乡轻家,民如鸟兽。

虽有高城深池,严法重刑,犹不能禁也。

夫寒之于衣,不待轻暖;饥之于食,不待甘旨;饥寒至身,不顾廉耻。

人情一日不再食则饥,终岁不制衣则寒。

夫腹饥不得食,肤寒不得衣,虽慈母不能保其子,君安能以有其民哉?明主知其然也,故务民于农桑,薄赋敛,广畜积,以实仓廪,备水旱, 故民可得而有也。

民者,在上所以牧之,趋利如水走下,四方无择也。

夫珠玉金银,饥不可食,寒不可衣,然而众贵之者,以上用之故也。

其为物轻微易藏,在于把握,可以周海内而无饥寒之患。

此令臣轻背其主,而民易去其乡,盗贼有所劝,亡逃者得轻资也。

粟米布帛生于地,长于时,聚于力,非可一日成也。

数石之重,中人弗胜,不为奸邪所利;一日弗得而饥寒至。

是故明君贵五谷而贱金玉。

今农夫五口之家,其服役者不下二人,其能耕者不过百亩,百亩之收不过百石。

春耕,夏耘,秋获,冬藏,伐薪樵,治官府,给徭役;春不得避风尘,夏不得避署热,秋不得避阴雨,冬不得避寒冻,四时之间,无日休息。

又私自送往迎来,吊死问疾,养孤长幼在其中。

勤苦如此,尚复被水旱之灾,急政暴虐,赋敛不时,朝令而暮改。

当具有者半贾而卖,无者取倍称之息;于是有卖田宅、鬻子孙以偿债者矣。

而商贾大者积贮倍息,小者坐列贩卖,操其奇赢,日游都市,乘上之急,所卖必倍。

故其男不耕耘,女不蚕织,衣必文采,食必粱肉;无农夫之苦,有阡陌之得。

因其富厚,交通王侯,力过吏势,以利相倾;千里游遨,冠盖相望,乘坚策肥,履丝曳缟。

此商人所以兼并农人,农人所以流亡者也。

今法律贱商人,商人已富贵矣;尊农夫,农夫已贫贱矣。

故俗之所贵,主之所贱也;吏之所卑,法之所尊也。

上下相反,好恶乖迕,而欲国富法立,不可得也。

方今之务,莫若使民务农而已矣。

欲民务农,在于贵粟;贵粟之道,在于使民以粟为赏罚。

今募天下入粟县官,得以拜爵,得以除罪。

如此,富人有爵,农民有钱,粟有所渫。

夫能入粟以受爵,皆有余者也。

取于有余,以供上用,则贫民之赋可损,所谓损有余、补不足,令出而民利者也。

顺于民心,所补者三:一曰主用足,二曰民赋少,三曰劝农功。

今令民有车骑马一匹者,复卒三人。

车骑者,天下武备也,故为复卒。

神农之教曰:“有石城十仞,汤池百步,带甲百万,而无粟,弗能守也。

”以是观之,粟者,王者大用,政之本务。

令民入粟受爵,至五大夫以上,乃复一人耳,此其与骑马之功相去远矣。

爵者,上之所擅,出于口而无穷;粟者,民之所种,生于地而不乏。

夫得高爵也免罪,人之所甚欲也。

使天下人入粟于边,以受爵免罪,不过三岁,塞下之粟必多矣。

陛下幸使天下入粟塞下以拜爵,甚大惠也。

窃窃恐塞卒之食不足用大渫天下粟。

边食足以支五岁,可令入粟郡县矣;足支一岁以上,可时赦,勿收农民租。

如此,德泽加于万民,民俞勤农。

时有军役,若遭水旱,民不困乏,天下安宁;岁孰且美,则民大富乐矣。

拼音
lùn guì shū
[ [ hàn cháo ] ] cháo cuò
shèng wáng zài shàng , , ér mín dòng zhě , , fēi néng gēng ér shí zhī , , zhī ér zhī , , wéi kāi cái zhī dào       
yáo yǒu jiǔ nián zhī shuǐ , , tāng yǒu nián zhī hàn , , ér guó wáng juān zhě , , chù duō ér bèi xiān       
jīn hǎi nèi wéi , , rén mín zhī zhòng tāng , , jiā wáng tiān zāi shù nián zhī shuǐ hàn , , ér chù wèi zhě , , ? ? yǒu , , mín yǒu , , shēng zhī wèi jìn kěn , , shān zhī wèi jìn chū , , yóu shí zhī mín wèi jìn guī nóng       
mín pín , , jiān xié shēng       
pín shēng , , shēng nóng , , nóng zhe , , zhe xiāng qīng jiā , , mín niǎo shòu       
suī yǒu gāo chéng shēn chí , , yán zhòng xíng , , yóu néng jìn       
hán zhī , , dài qīng nuǎn ; ; zhī shí , , dài gān zhǐ ; ; hán zhì shēn , , lián chǐ       
rén qíng zài shí , , zhōng suì zhì hán       
shí , , hán , , suī néng bǎo , , jun1 ān néng yǒu mín zāi ? ? míng zhǔ zhī rán , , mín nóng sāng , , báo liǎn , , guǎng 广 chù , , shí cāng lǐn , , bèi shuǐ hàn , ,        mín ér yǒu       
mín zhě , , zài shàng suǒ zhī , , shuǐ zǒu xià , , fāng       
zhū jīn yín , , shí , , hán , , rán ér zhòng guì zhī zhě , , shàng yòng zhī       
wéi qīng wēi cáng , , zài , , zhōu hǎi nèi ér hán zhī huàn       
lìng chén qīng bèi zhǔ , , ér mín xiāng , , dào zéi yǒu suǒ quàn , , wáng táo zhě qīng       
shēng , , zhǎng shí , , , , fēi chéng       
shù shí zhī zhòng , , zhōng rén shèng , , wéi jiān xié suǒ ; ; ér hán zhì       
shì míng jun1 guì ér jiàn jīn       
jīn nóng kǒu zhī jiā , , zhě xià èr rén , , néng gēng zhě guò bǎi , , bǎi zhī shōu guò bǎi shí       
chūn gēng , , xià yún , , qiū huò , , dōng cáng , , xīn qiáo , , zhì guān , , gěi yáo ; ; chūn fēng chén , , xià shǔ , , qiū yīn , , dōng hán dòng , , shí zhī jiān , , xiū       
yòu sòng wǎng yíng lái , , diào wèn , , yǎng zhǎng yòu zài zhōng       
qín , , shàng bèi shuǐ hàn zhī zāi , , zhèng bào nuè , , liǎn shí , , cháo lìng ér gǎi       
dāng yǒu zhě bàn jiǎ ér mài , , zhě bèi chēng zhī ; ; shì yǒu mài tián zhái sūn cháng zhài zhě       
ér shāng jiǎ zhě zhù bèi , , xiǎo zhě zuò liè fàn mài , , cāo yíng , , yóu dōu shì , , chéng shàng zhī , , suǒ mài bèi       
nán gēng yún , , cán zhī , , wén cǎi , , shí liáng ròu ; ; nóng zhī , , yǒu qiān zhī       
yīn hòu , , jiāo tōng wáng hóu , , guò shì , , xiàng qīng ; ; qiān yóu áo , , guàn gài xiàng wàng , , chéng jiān féi , , gǎo       
shāng rén suǒ jiān bìng nóng rén , , nóng rén suǒ liú wáng zhě       
jīn jiàn shāng rén , , shāng rén guì ; ; zūn nóng , , nóng pín jiàn       
zhī suǒ guì , , zhǔ zhī suǒ jiàn ; ; zhī suǒ bēi , , zhī suǒ zūn       
shàng xià xiàng fǎn , , hǎo è guāi , , ér guó , ,       
fāng jīn zhī , , ruò shǐ 使 mín nóng ér       
mín nóng , , zài guì ; ; guì zhī dào , , zài shǐ 使 mín wéi shǎng       
jīn tiān xià xiàn guān , , bài jué , , chú zuì       
, , rén yǒu jué , , nóng mín yǒu qián , , yǒu suǒ xiè       
néng shòu jué , , jiē yǒu zhě       
yǒu , , gòng shàng yòng , , pín mín zhī sǔn , , suǒ wèi sǔn yǒu , , lìng chū ér mín zhě       
shùn mín xīn , , suǒ zhě sān : : yuē zhǔ yòng , , èr yuē mín shǎo , , sān yuē quàn nóng gōng       
jīn lìng mín yǒu chē zhě , , sān rén       
chē zhě , , tiān xià bèi , , wéi       
shén nóng zhī jiāo yuē : : yǒu shí chéng shí rèn , , tāng chí bǎi , , dài jiǎ bǎi wàn , , ér , , néng shǒu       
shì guān zhī , , zhě , , wáng zhě yòng , , zhèng zhī běn       
lìng mín shòu jué , , zhì shàng , , nǎi rén ěr , , zhī gōng xiàng yuǎn       
jué zhě , , shàng zhī suǒ shàn , , chū kǒu ér qióng ; ; zhě , , mín zhī suǒ zhǒng , , shēng ér       
gāo jué miǎn zuì , , rén zhī suǒ shèn       
shǐ 使 tiān xià rén biān , , shòu jué miǎn zuì , , guò sān suì , , sāi xià zhī duō       
xià xìng shǐ 使 tiān xià sāi xià bài jué , , shèn huì       
qiè qiè kǒng sāi zhī shí yòng xiè tiān xià       
biān shí zhī suì , , lìng jun4 xiàn ; ; zhī suì shàng , , shí shè , , shōu nóng mín       
, , jiā wàn mín , , mín qín nóng       
shí yǒu jun1 , , ruò zāo shuǐ hàn , , mín kùn , , tiān xià ān níng ; ; suì shú qiě měi , , mín
论贵粟疏注音
  • lùn
    guì
    shū
  • [
    [
    hàn
    cháo
    ]
    ]
    cháo
    cuò
  • shèng
    wáng
    zài
    shàng
    ,
    ,
    ér
    mín
    dòng
    zhě
    ,
    ,
    fēi
    néng
    gēng
    ér
    shí
    zhī
    ,
    ,
    zhī
    ér
    zhī
    ,
    ,
    wéi
    kāi
    cái
    zhī
    dào
  • yáo
    yǒu
    jiǔ
    nián
    zhī
    shuǐ
    ,
    ,
    tāng
    yǒu
    nián
    zhī
    hàn
    ,
    ,
    ér
    guó
    wáng
    juān
    zhě
    ,
    ,
    chù
    duō
    ér
    bèi
    xiān
  • jīn
    hǎi
    nèi
    wéi
    ,
    ,
    rén
    mín
    zhī
    zhòng
    tāng
    ,
    ,
    jiā
    wáng
    tiān
    zāi
    shù
    nián
    zhī
    shuǐ
    hàn
    ,
    ,
    ér
    chù
    wèi
    zhě
    ,
    ,
    ?
    ?
    yǒu
    ,
    ,
    mín
    yǒu
    ,
    ,
    shēng
    zhī
    wèi
    jìn
    kěn
    ,
    ,
    shān
    zhī
    wèi
    jìn
    chū
    ,
    ,
    yóu
    shí
    zhī
    mín
    wèi
    jìn
    guī
    nóng
  • mín
    pín
    ,
    ,
    jiān
    xié
    shēng
  • pín
    shēng
    ,
    ,
    shēng
    nóng
    ,
    ,
    nóng
    zhe
    ,
    ,
    zhe
    xiāng
    qīng
    jiā
    ,
    ,
    mín
    niǎo
    shòu
  • suī
    yǒu
    gāo
    chéng
    shēn
    chí
    ,
    ,
    yán
    zhòng
    xíng
    ,
    ,
    yóu
    néng
    jìn
  • hán
    zhī
    ,
    ,
    dài
    qīng
    nuǎn
    ;
    ;
    zhī
    shí
    ,
    ,
    dài
    gān
    zhǐ
    ;
    ;
    hán
    zhì
    shēn
    ,
    ,
    lián
    chǐ
  • rén
    qíng
    zài
    shí
    ,
    ,
    zhōng
    suì
    zhì
    hán
  • shí
    ,
    ,
    hán
    ,
    ,
    suī
    néng
    bǎo
    ,
    ,
    jun1
    ān
    néng
    yǒu
    mín
    zāi
    ?
    ?
    míng
    zhǔ
    zhī
    rán
    ,
    ,
    mín
    nóng
    sāng
    ,
    ,
    báo
    liǎn
    ,
    ,
    guǎng
    广
    chù
    ,
    ,
    shí
    cāng
    lǐn
    ,
    ,
    bèi
    shuǐ
    hàn
    ,
    ,
     
    mín
    ér
    yǒu
  • mín
    zhě
    ,
    ,
    zài
    shàng
    suǒ
    zhī
    ,
    ,
    shuǐ
    zǒu
    xià
    ,
    ,
    fāng
  • zhū
    jīn
    yín
    ,
    ,
    shí
    ,
    ,
    hán
    ,
    ,
    rán
    ér
    zhòng
    guì
    zhī
    zhě
    ,
    ,
    shàng
    yòng
    zhī
  • wéi
    qīng
    wēi
    cáng
    ,
    ,
    zài
    ,
    ,
    zhōu
    hǎi
    nèi
    ér
    hán
    zhī
    huàn
  • lìng
    chén
    qīng
    bèi
    zhǔ
    ,
    ,
    ér
    mín
    xiāng
    ,
    ,
    dào
    zéi
    yǒu
    suǒ
    quàn
    ,
    ,
    wáng
    táo
    zhě
    qīng
  • shēng
    ,
    ,
    zhǎng
    shí
    ,
    ,
    ,
    ,
    fēi
    chéng
  • shù
    shí
    zhī
    zhòng
    ,
    ,
    zhōng
    rén
    shèng
    ,
    ,
    wéi
    jiān
    xié
    suǒ
    ;
    ;
    ér
    hán
    zhì
  • shì
    míng
    jun1
    guì
    ér
    jiàn
    jīn
  • jīn
    nóng
    kǒu
    zhī
    jiā
    ,
    ,
    zhě
    xià
    èr
    rén
    ,
    ,
    néng
    gēng
    zhě
    guò
    bǎi
    ,
    ,
    bǎi
    zhī
    shōu
    guò
    bǎi
    shí
  • chūn
    gēng
    ,
    ,
    xià
    yún
    ,
    ,
    qiū
    huò
    ,
    ,
    dōng
    cáng
    ,
    ,
    xīn
    qiáo
    ,
    ,
    zhì
    guān
    ,
    ,
    gěi
    yáo
    ;
    ;
    chūn
    fēng
    chén
    ,
    ,
    xià
    shǔ
    ,
    ,
    qiū
    yīn
    ,
    ,
    dōng
    hán
    dòng
    ,
    ,
    shí
    zhī
    jiān
    ,
    ,
    xiū
  • yòu
    sòng
    wǎng
    yíng
    lái
    ,
    ,
    diào
    wèn
    ,
    ,
    yǎng
    zhǎng
    yòu
    zài
    zhōng
  • qín
    ,
    ,
    shàng
    bèi
    shuǐ
    hàn
    zhī
    zāi
    ,
    ,
    zhèng
    bào
    nuè
    ,
    ,
    liǎn
    shí
    ,
    ,
    cháo
    lìng
    ér
    gǎi
  • dāng
    yǒu
    zhě
    bàn
    jiǎ
    ér
    mài
    ,
    ,
    zhě
    bèi
    chēng
    zhī
    ;
    ;
    shì
    yǒu
    mài
    tián
    zhái
    sūn
    cháng
    zhài
    zhě
  • ér
    shāng
    jiǎ
    zhě
    zhù
    bèi
    ,
    ,
    xiǎo
    zhě
    zuò
    liè
    fàn
    mài
    ,
    ,
    cāo
    yíng
    ,
    ,
    yóu
    dōu
    shì
    ,
    ,
    chéng
    shàng
    zhī
    ,
    ,
    suǒ
    mài
    bèi
  • nán
    gēng
    yún
    ,
    ,
    cán
    zhī
    ,
    ,
    wén
    cǎi
    ,
    ,
    shí
    liáng
    ròu
    ;
    ;
    nóng
    zhī
    ,
    ,
    yǒu
    qiān
    zhī
  • yīn
    hòu
    ,
    ,
    jiāo
    tōng
    wáng
    hóu
    ,
    ,
    guò
    shì
    ,
    ,
    xiàng
    qīng
    ;
    ;
    qiān
    yóu
    áo
    ,
    ,
    guàn
    gài
    xiàng
    wàng
    ,
    ,
    chéng
    jiān
    féi
    ,
    ,
    gǎo
  • shāng
    rén
    suǒ
    jiān
    bìng
    nóng
    rén
    ,
    ,
    nóng
    rén
    suǒ
    liú
    wáng
    zhě
  • jīn
    jiàn
    shāng
    rén
    ,
    ,
    shāng
    rén
    guì
    ;
    ;
    zūn
    nóng
    ,
    ,
    nóng
    pín
    jiàn
  • zhī
    suǒ
    guì
    ,
    ,
    zhǔ
    zhī
    suǒ
    jiàn
    ;
    ;
    zhī
    suǒ
    bēi
    ,
    ,
    zhī
    suǒ
    zūn
  • shàng
    xià
    xiàng
    fǎn
    ,
    ,
    hǎo
    è
    guāi
    ,
    ,
    ér
    guó
    ,
    ,
  • fāng
    jīn
    zhī
    ,
    ,
    ruò
    shǐ
    使
    mín
    nóng
    ér
  • mín
    nóng
    ,
    ,
    zài
    guì
    ;
    ;
    guì
    zhī
    dào
    ,
    ,
    zài
    shǐ
    使
    mín
    wéi
    shǎng
  • jīn
    tiān
    xià
    xiàn
    guān
    ,
    ,
    bài
    jué
    ,
    ,
    chú
    zuì
  • ,
    ,
    rén
    yǒu
    jué
    ,
    ,
    nóng
    mín
    yǒu
    qián
    ,
    ,
    yǒu
    suǒ
    xiè
  • néng
    shòu
    jué
    ,
    ,
    jiē
    yǒu
    zhě
  • yǒu
    ,
    ,
    gòng
    shàng
    yòng
    ,
    ,
    pín
    mín
    zhī
    sǔn
    ,
    ,
    suǒ
    wèi
    sǔn
    yǒu
    ,
    ,
    lìng
    chū
    ér
    mín
    zhě
  • shùn
    mín
    xīn
    ,
    ,
    suǒ
    zhě
    sān
    :
    :
    yuē
    zhǔ
    yòng
    ,
    ,
    èr
    yuē
    mín
    shǎo
    ,
    ,
    sān
    yuē
    quàn
    nóng
    gōng
  • jīn
    lìng
    mín
    yǒu
    chē
    zhě
    ,
    ,
    sān
    rén
  • chē
    zhě
    ,
    ,
    tiān
    xià
    bèi
    ,
    ,
    wéi
  • shén
    nóng
    zhī
    jiāo
    yuē
    :
    :
    yǒu
    shí
    chéng
    shí
    rèn
    ,
    ,
    tāng
    chí
    bǎi
    ,
    ,
    dài
    jiǎ
    bǎi
    wàn
    ,
    ,
    ér
    ,
    ,
    néng
    shǒu
  • shì
    guān
    zhī
    ,
    ,
    zhě
    ,
    ,
    wáng
    zhě
    yòng
    ,
    ,
    zhèng
    zhī
    běn
  • lìng
    mín
    shòu
    jué
    ,
    ,
    zhì
    shàng
    ,
    ,
    nǎi
    rén
    ěr
    ,
    ,
    zhī
    gōng
    xiàng
    yuǎn
  • jué
    zhě
    ,
    ,
    shàng
    zhī
    suǒ
    shàn
    ,
    ,
    chū
    kǒu
    ér
    qióng
    ;
    ;
    zhě
    ,
    ,
    mín
    zhī
    suǒ
    zhǒng
    ,
    ,
    shēng
    ér
  • gāo
    jué
    miǎn
    zuì
    ,
    ,
    rén
    zhī
    suǒ
    shèn
  • shǐ
    使
    tiān
    xià
    rén
    biān
    ,
    ,
    shòu
    jué
    miǎn
    zuì
    ,
    ,
    guò
    sān
    suì
    ,
    ,
    sāi
    xià
    zhī
    duō
  • xià
    xìng
    shǐ
    使
    tiān
    xià
    sāi
    xià
    bài
    jué
    ,
    ,
    shèn
    huì
  • qiè
    qiè
    kǒng
    sāi
    zhī
    shí
    yòng
    xiè
    tiān
    xià
  • biān
    shí
    zhī
    suì
    ,
    ,
    lìng
    jun4
    xiàn
    ;
    ;
    zhī
    suì
    shàng
    ,
    ,
    shí
    shè
    ,
    ,
    shōu
    nóng
    mín
  • ,
    ,
    jiā
    wàn
    mín
    ,
    ,
    mín
    qín
    nóng
  • shí
    yǒu
    jun1
    ,
    ,
    ruò
    zāo
    shuǐ
    hàn
    ,
    ,
    mín
    kùn
    ,
    ,
    tiān
    xià
    ān
    níng
    ;
    ;
    suì
    shú
    qiě
    měi
    ,
    ,
    mín
赏析

  全文通过正反两方面的连论说了重农贵粟对于国家的富强和人民的安定生活所具有的决定性意义。作者在说明问题时运用古今对比,农夫与富商大贾的对比,法令与实际情况的对比,使他的主张得到更鲜明的表现,让统治者认识到问题的严重性。其中特别是对农民现实生活的贫困穷苦的描写,揭露性很强。

  所谓“谷贱伤农”,意思就是说,粮食太便宜了,就会挫伤农民种粮食的积极性,导致产量减少,这对国家的长治久安是有很大影响的。因为我国在历史上一直就是一个农业国,所以历代的统治者都很重视农业的发展问题。晁错认为蓄积多,则民心稳,统治稳固;而要增加蓄积,必须想办法使农民尽心于农业生产。但现状是农民忙活了一年,到头来却只有很少的收益,为了应付各种赋敛,有的甚至“卖田宅,鬻子孙”;而商人无农民之劳,却能“衣必文采,食必粱肉”。这种差距不可能使农民安心于农业,作者由此提出“欲民务农,在于贵粟”的观点。他的观点对于扭转“谷贱伤农”的状况是有好处的,对现代社会解决“三农”(指农村、农业、农民)问题,也是有借鉴意义的,但他尊崇传统的“重农抑商”政策,对待商业和商人也有一些偏颇和不公正之处,读者阅读时要注意。

  • 古诗词学习网
    • 关于我们
    • 免责声明
    • 广告服务
    • 联系我们
    • 友情链接
  • 关注我们
  • 关注我们