柳宗元(773年-819年),字子厚,唐代河东(今山西运城)人,杰出诗人、哲学家、儒学家乃至成就卓著的政治家,唐宋八大家之一。著名作品有《永州八记》等六百多篇文章,经后人辑为三十卷,名为《柳河东集》。因为他是河东人,人称柳河东,又因终于柳州刺史任上,又称柳柳州。柳宗元与韩愈同为中唐古文运动的领导人物,并称“韩柳”。在中国文化史上,其诗、文成就均极为杰出,可谓一时难分轩轾。

柳宗元其它作品精选

zuopinjingxuan

《驳复仇议》
分享数: 148
朝代:唐朝 | 作者:柳宗元 | 类型:写人|古文观止|写羊|

臣伏见天后时,有同州下邽人徐元庆者,父爽为县吏赵师韫所杀,卒能手刃父仇,束身归罪。

当时谏臣陈子昂建议诛之而旌其闾;且请“编之于令,永为国典”。

臣窃独过之。

臣闻礼之大本,以防乱也。

若曰无为贼虐,凡为子者杀无赦。

刑之大本,亦以防乱也。

若曰无为贼虐,凡为理者杀无赦。

其本则合,其用则异,旌与诛莫得而并焉。

诛其可旌,兹谓滥;黩刑甚矣。

旌其可诛,兹谓僭;坏礼甚矣。

果以是示于天下,传于后代,趋义者不知所向,违害者不知所立,以是为典可乎?盖圣人之制,穷理以定赏罚,本情以正褒贬,统于一而已矣。

向使刺谳其诚伪,考正其曲直,原始而求其端,则刑礼之用,判然离矣。

何者?若元庆之父,不陷于公罪,师韫之诛,独以其私怨,奋其吏气,虐于非辜,州牧不知罪,刑官不知问,上下蒙冒,吁号不闻;而元庆能以戴天为大耻,枕戈为得礼,处心积虑,以冲仇人之胸,介然自克,即死无憾,是守礼而行义也。

执事者宜有惭色,将谢之不暇,而又何诛焉? 其或元庆之父,不免于罪,师韫之诛,不愆于法,是非死于吏也,是死于法也。

法其可仇乎?仇天子之法,而戕奉法之吏,是悖骜而凌上也。

执而诛之,所以正邦典,而又何旌焉? 且其议曰:“人必有子,子必有亲,亲亲相仇,其乱谁救?”是惑于礼也甚矣。

礼之所谓仇者,盖其冤抑沉痛而号无告也;非谓抵罪触法,陷于大戮。

而曰“彼杀之,我乃杀之”。

不议曲直,暴寡胁弱而已。

其非经背圣,不亦甚哉! 《周礼》:“调人,掌司万人之仇。

凡杀人而义者,令勿仇;仇之则死。

有反杀者,邦国交仇之。

”又安得亲亲相仇也?《春秋公羊传》曰:“父不受诛,子复仇可也。

父受诛,子复仇,此推刃之道,复仇不除害。

”今若取此以断两下相杀,则合于礼矣。

且夫不忘仇,孝也;不爱死,义也。

元庆能不越于礼,服孝死义,是必达理而闻道者也。

夫达理闻道之人,岂其以王法为敌仇者哉?议者反以为戮,黩刑坏礼,其不可以为典,明矣。

请下臣议附于令。

有断斯狱者,不宜以前议从事。

谨议。

拼音
chóu
[ [ táng cháo ] ] liǔ zōng yuán
chén jiàn tiān hòu shí , , yǒu tóng zhōu xià guī rén yuán qìng zhě , , shuǎng wéi xiàn zhào shī yùn suǒ shā , , néng shǒu rèn chóu , , shù shēn guī zuì       
dāng shí jiàn chén chén áng jiàn zhū zhī ér jīng ; ; qiě qǐng biān zhī lìng , , yǒng wéi guó diǎn       
chén qiè guò zhī       
chén wén zhī běn , , fáng luàn       
ruò yuē wéi zéi nuè , , fán wéi zhě shā shè       
xíng zhī běn , , fáng luàn       
ruò yuē wéi zéi nuè , , fán wéi zhě shā shè       
běn , , yòng , , jīng zhū ér bìng yān       
zhū jīng , , wèi làn ; ; xíng shèn       
jīng zhū , , wèi jiàn ; ; huài shèn       
guǒ shì shì tiān xià , , chuán hòu dài , , zhě zhī suǒ xiàng , , wéi hài zhě zhī suǒ , , shì wéi diǎn ? ? gài shèng rén zhī zhì , , qióng dìng shǎng , , běn qíng zhèng bāo biǎn , , tǒng ér       
xiàng shǐ 使 yàn chéng wěi , , kǎo zhèng zhí , , yuán shǐ ér qiú duān , , xíng zhī yòng , , pàn rán       
zhě ? ? ruò yuán qìng zhī , , xiàn gōng zuì , , shī yùn zhī zhū , , yuàn , , fèn , , nuè fēi , , zhōu zhī zuì , , xíng guān zhī wèn , , shàng xià méng mào , , hào wén ; ; ér yuán qìng néng dài tiān wéi chǐ , , zhěn wéi , , chù xīn , , chōng chóu rén zhī xiōng , , jiè rán , , hàn , , shì shǒu ér háng       
zhí shì zhě yǒu cán , , jiāng xiè zhī xiá , , ér yòu zhū yān ? ?        huò yuán qìng zhī , , miǎn zuì , , shī yùn zhī zhū , , qiān , , shì fēi , , shì       
chóu ? ? chóu tiān zhī , , ér qiāng fèng zhī , , shì bèi ào ér líng shàng       
zhí ér zhū zhī , , suǒ zhèng bāng diǎn , , ér yòu jīng yān ? ?        qiě yuē : : rén yǒu , , yǒu qīn , , qīn qīn xiàng chóu , , luàn shuí jiù ? ? shì huò shèn       
zhī suǒ wèi chóu zhě , , gài yuān chén tòng ér hào gào ; ; fēi wèi zuì chù , , xiàn       
ér yuē shā zhī , , nǎi shā zhī       
zhí , , bào guǎ xié ruò ér       
fēi jīng bèi shèng , , shèn zāi ! !        zhōu : : diào rén , , zhǎng wàn rén zhī chóu       
fán shā rén ér zhě , , lìng chóu ; ; chóu zhī       
yǒu fǎn shā zhě , , bāng guó jiāo chóu zhī       
yòu ān qīn qīn xiàng chóu ? ? chūn qiū gōng yáng chuán yuē : : shòu zhū , , chóu       
shòu zhū , , chóu , , tuī rèn zhī dào , , chóu chú hài       
jīn ruò duàn liǎng xià xiàng shā , ,       
qiě wàng chóu , , xiào ; ; ài , ,       
yuán qìng néng yuè , , xiào , , shì ér wén dào zhě       
wén dào zhī rén , , wáng wéi chóu zhě zāi ? ? zhě fǎn wéi , , xíng huài , , wéi diǎn , , míng       
qǐng xià chén lìng       
yǒu duàn zhě , , qián cóng shì       
jǐn
驳复仇议注音
  • chóu
  • [
    [
    táng
    cháo
    ]
    ]
    liǔ
    zōng
    yuán
  • chén
    jiàn
    tiān
    hòu
    shí
    ,
    ,
    yǒu
    tóng
    zhōu
    xià
    guī
    rén
    yuán
    qìng
    zhě
    ,
    ,
    shuǎng
    wéi
    xiàn
    zhào
    shī
    yùn
    suǒ
    shā
    ,
    ,
    néng
    shǒu
    rèn
    chóu
    ,
    ,
    shù
    shēn
    guī
    zuì
  • dāng
    shí
    jiàn
    chén
    chén
    áng
    jiàn
    zhū
    zhī
    ér
    jīng
    ;
    ;
    qiě
    qǐng
    biān
    zhī
    lìng
    ,
    ,
    yǒng
    wéi
    guó
    diǎn
  • chén
    qiè
    guò
    zhī
  • chén
    wén
    zhī
    běn
    ,
    ,
    fáng
    luàn
  • ruò
    yuē
    wéi
    zéi
    nuè
    ,
    ,
    fán
    wéi
    zhě
    shā
    shè
  • xíng
    zhī
    běn
    ,
    ,
    fáng
    luàn
  • ruò
    yuē
    wéi
    zéi
    nuè
    ,
    ,
    fán
    wéi
    zhě
    shā
    shè
  • běn
    ,
    ,
    yòng
    ,
    ,
    jīng
    zhū
    ér
    bìng
    yān
  • zhū
    jīng
    ,
    ,
    wèi
    làn
    ;
    ;
    xíng
    shèn
  • jīng
    zhū
    ,
    ,
    wèi
    jiàn
    ;
    ;
    huài
    shèn
  • guǒ
    shì
    shì
    tiān
    xià
    ,
    ,
    chuán
    hòu
    dài
    ,
    ,
    zhě
    zhī
    suǒ
    xiàng
    ,
    ,
    wéi
    hài
    zhě
    zhī
    suǒ
    ,
    ,
    shì
    wéi
    diǎn
    ?
    ?
    gài
    shèng
    rén
    zhī
    zhì
    ,
    ,
    qióng
    dìng
    shǎng
    ,
    ,
    běn
    qíng
    zhèng
    bāo
    biǎn
    ,
    ,
    tǒng
    ér
  • xiàng
    shǐ
    使
    yàn
    chéng
    wěi
    ,
    ,
    kǎo
    zhèng
    zhí
    ,
    ,
    yuán
    shǐ
    ér
    qiú
    duān
    ,
    ,
    xíng
    zhī
    yòng
    ,
    ,
    pàn
    rán
  • zhě
    ?
    ?
    ruò
    yuán
    qìng
    zhī
    ,
    ,
    xiàn
    gōng
    zuì
    ,
    ,
    shī
    yùn
    zhī
    zhū
    ,
    ,
    yuàn
    ,
    ,
    fèn
    ,
    ,
    nuè
    fēi
    ,
    ,
    zhōu
    zhī
    zuì
    ,
    ,
    xíng
    guān
    zhī
    wèn
    ,
    ,
    shàng
    xià
    méng
    mào
    ,
    ,
    hào
    wén
    ;
    ;
    ér
    yuán
    qìng
    néng
    dài
    tiān
    wéi
    chǐ
    ,
    ,
    zhěn
    wéi
    ,
    ,
    chù
    xīn
    ,
    ,
    chōng
    chóu
    rén
    zhī
    xiōng
    ,
    ,
    jiè
    rán
    ,
    ,
    hàn
    ,
    ,
    shì
    shǒu
    ér
    háng
  • zhí
    shì
    zhě
    yǒu
    cán
    ,
    ,
    jiāng
    xiè
    zhī
    xiá
    ,
    ,
    ér
    yòu
    zhū
    yān
    ?
    ?
     
    huò
    yuán
    qìng
    zhī
    ,
    ,
    miǎn
    zuì
    ,
    ,
    shī
    yùn
    zhī
    zhū
    ,
    ,
    qiān
    ,
    ,
    shì
    fēi
    ,
    ,
    shì
  • chóu
    ?
    ?
    chóu
    tiān
    zhī
    ,
    ,
    ér
    qiāng
    fèng
    zhī
    ,
    ,
    shì
    bèi
    ào
    ér
    líng
    shàng
  • zhí
    ér
    zhū
    zhī
    ,
    ,
    suǒ
    zhèng
    bāng
    diǎn
    ,
    ,
    ér
    yòu
    jīng
    yān
    ?
    ?
     
    qiě
    yuē
    :
    :
    rén
    yǒu
    ,
    ,
    yǒu
    qīn
    ,
    ,
    qīn
    qīn
    xiàng
    chóu
    ,
    ,
    luàn
    shuí
    jiù
    ?
    ?
    shì
    huò
    shèn
  • zhī
    suǒ
    wèi
    chóu
    zhě
    ,
    ,
    gài
    yuān
    chén
    tòng
    ér
    hào
    gào
    ;
    ;
    fēi
    wèi
    zuì
    chù
    ,
    ,
    xiàn
  • ér
    yuē
    shā
    zhī
    ,
    ,
    nǎi
    shā
    zhī
  • zhí
    ,
    ,
    bào
    guǎ
    xié
    ruò
    ér
  • fēi
    jīng
    bèi
    shèng
    ,
    ,
    shèn
    zāi
    !
    !
     
    zhōu
    :
    :
    diào
    rén
    ,
    ,
    zhǎng
    wàn
    rén
    zhī
    chóu
  • fán
    shā
    rén
    ér
    zhě
    ,
    ,
    lìng
    chóu
    ;
    ;
    chóu
    zhī
  • yǒu
    fǎn
    shā
    zhě
    ,
    ,
    bāng
    guó
    jiāo
    chóu
    zhī
  • yòu
    ān
    qīn
    qīn
    xiàng
    chóu
    ?
    ?
    chūn
    qiū
    gōng
    yáng
    chuán
    yuē
    :
    :
    shòu
    zhū
    ,
    ,
    chóu
  • shòu
    zhū
    ,
    ,
    chóu
    ,
    ,
    tuī
    rèn
    zhī
    dào
    ,
    ,
    chóu
    chú
    hài
  • jīn
    ruò
    duàn
    liǎng
    xià
    xiàng
    shā
    ,
    ,
  • qiě
    wàng
    chóu
    ,
    ,
    xiào
    ;
    ;
    ài
    ,
    ,
  • yuán
    qìng
    néng
    yuè
    ,
    ,
    xiào
    ,
    ,
    shì
    ér
    wén
    dào
    zhě
  • wén
    dào
    zhī
    rén
    ,
    ,
    wáng
    wéi
    chóu
    zhě
    zāi
    ?
    ?
    zhě
    fǎn
    wéi
    ,
    ,
    xíng
    huài
    ,
    ,
    wéi
    diǎn
    ,
    ,
    míng
  • qǐng
    xià
    chén
    lìng
  • yǒu
    duàn
    zhě
    ,
    ,
    qián
    cóng
    shì
  • jǐn
赏析

  《驳复仇议》作者柳宗元(773—819),该文是柳宗元在礼部员外郎任上写的一篇驳论性的奏议,是针对陈子昂的《复仇议状》而发的,作者认为,陈子昂的《复仇议》中的观点是矛盾的,是不足取的,进而提出了个人的见解。徐元庆为父报仇,杀了父亲的仇人,然后到官府自首。对于这样一个案例,陈子昂提出了杀人犯法、应处死罪,而报父仇却合于礼义、应予表彰的处理意见。柳宗元在文章中批驳了这种观点,认为这不但赏罚不明,而且自相矛盾,指出徐元庆报杀父之仇的行为既合于礼义,又合于法律,应予充分肯定。虽然文章的主旨是要说明封建主义的礼义和封建主义的法律的一致性,但在吏治腐败、冤狱难申的封建社会,仍然具有一定的进步意义。全文观点鲜明,逻辑严密,驳论有力。

  武则天当政时,同州下圭人徐元庆之父徐爽,被下圭县尉赵师韫杀害。后赵师韫入朝为御史,徐元庆则更姓易名,在驿站之中充当仆役。过了很久,赵师韫恰好住在这个驿舍中,徐元庆便趁机亲手杀死了他,然后,投案自首。对于这个案件,当时朝中有不少人认为徐元庆为父报仇,是孝义刚烈的行为,应赦免他的罪;而陈子昂则认为,按照法律,擅自杀人的要处死。因此,他建议,应当对徐元庆依法论死,然后再对他替父报仇的行为予以表彰,并将此事编入律令。当时,大家都赞同陈子昂的主张。

  柳宗元的这篇文章,是驳斥陈子昂的主张的。他引经据典,说明这种主张自相矛盾,背礼违法,造成混乱。文章虽然从维护封建的“礼”与“法”的尊严出发,调和为亲报仇与守法之间的矛盾。然而,作者在行文中,却侧重于说明官吏违法杀人应当受到惩处这个观点,对人民群众反抗暴虐官吏的行为客观上予以支持,同时也在一定程度上暴露和批判了吏治黑暗和官官相护的社会现实。

  文章分析透辟,语言精炼而准确。反映了作者散文的“峻洁廉悍”的风格。

  本文属于议论文中的驳论。作者针对陈子昂在《复仇议》中对徐元庆案件的主张提出了反驳。文章一开始,作者就旗帜鲜明地指出陈子昂的主张是错误的。接着,文章从“礼”和“刑”的辩证关系,得出了“盖圣人之制,穷理以定赏罚,本情以正褒贬”的结论。由这个结论很自然地过渡到对陈子昂提出的“诛之而旌其闾”错误论点的批驳上。“诛”和“旌”是矛盾的,怎么能同时施加在同一个人身上呢?更为有力的是,作者援引了儒家的经典著作来为自己的观点作佐证,这就使得本文的论点无懈可击。

  本文论点明确,论据翔实,论证手段缜密严谨,语言犀利明快,选词恰如其分。在柳文中堪称上乘之作,值得我们仿效。

  • 古诗词学习网
    • 关于我们
    • 免责声明
    • 广告服务
    • 联系我们
    • 友情链接
  • 关注我们
  • 关注我们