蔡琰,字文姬,又字昭姬。生卒年不详。东汉陈留郡圉县人,东汉大文学家蔡邕的女儿。初嫁于卫仲道,丈夫死去而回到自己家里,后值因匈奴入侵,蔡琰被匈奴左贤王掳走,嫁给匈奴人,并生育了两个儿子。十二年后,曹操统一北方,用重金将蔡琰赎回,并将其嫁给董祀。蔡琰同时擅长文学、音乐、书法。《隋书·经籍志》著录有《蔡文姬集》一卷,但已经失传。现在能看到的蔡文姬作品只有《悲愤诗》二首和《胡笳十八拍》。历史上记载蔡琰的事迹并不多,但“文姬归汉”的故事却在历朝历代被广为流传。

蔡文姬其它作品精选

zuopinjingxuan

《胡笳十八拍》
分享数: 224
朝代:汉朝 | 作者:蔡文姬 | 类型:写风|写山|写水|写马|写人|别离|人生|生死|故乡|写草|写云|愁苦|长城|行路|叹息|写羊|

我生之初尚无为,我生之后汉祚衰。

天不仁兮降乱离,地不仁兮使我逢此时。

干戈日寻兮道路危,民卒流亡兮共哀悲。

烟尘蔽野兮胡虏盛,志意乖兮节义亏。

对殊俗兮非我宜,遭忍辱兮当告谁?笳一会兮琴一拍,心愤怨兮无人知。

戎羯逼我兮为室家,将我行兮向天涯。

云山万重兮归路遐,疾风千里兮扬尘沙。

人多暴猛兮如虺蛇,控弦被甲兮为骄奢。

两拍张弦兮弦欲绝,志摧心折兮自悲嗟。

越汉国兮入胡城,亡家失身兮不如无生。

毡裘为裳兮骨肉震惊,羯羶为味兮枉遏我情。

鼙鼓喧兮从夜达明,胡风浩浩兮暗塞营。

伤今感晋兮三拍成,衔悲畜恨兮何时平。

无日无夜兮不思我乡土,禀气合生兮莫过我最苦。

天灾国乱兮人无主,唯我薄命兮没戎虏。

殊俗心异兮身难处,嗜欲不同兮谁可与语!寻思涉历兮多艰阻,四拍成兮益凄楚。

雁南征兮欲寄边声,雁北归兮为得汉青。

雁飞高兮邈难寻,空断肠兮思愔愔。

攒眉向月兮抚雅琴,五拍泠泠兮意弥深。

冰霜凛凛兮身苦寒,饥对肉酪兮不能餐。

夜间陇水兮声呜咽,朝见长城兮路杳漫。

追思往日兮行李难,六拍悲来兮欲罢弹。

日暮风悲兮边声四起,不知愁心兮说向谁是!原野萧条兮烽戍万里,俗贱老弱兮少壮为美。

逐有水草兮安家葺垒,牛羊满野兮聚如蜂蚁。

草尽水竭兮羊马皆徙,七拍流恨兮恶居于此。

为天有眼兮何不见我独漂流?为神有灵兮何事处我天南海北头?我不负天兮天何配我殊匹?我不负神兮神何殛我越荒州?制兹八拍兮拟排忧,何知曲成兮心转愁。

天无涯兮地无边,我心愁兮亦复然。

人生倏忽兮如白驹之过隙,然不得欢乐兮当我之盛年。

怨兮欲问天,天苍苍兮上无缘。

举头仰望兮空云烟,九拍怀情兮谁与传? 城头烽火不曾灭,疆场征战何时歇?杀气朝朝冲塞门,胡风夜夜吹边月。

故乡隔兮音生绝,哭无声兮气将咽。

一生辛苦兮缘别离,十拍悲深兮泪成血。

我非食生而恶死,不能捐身兮心有以。

生仍冀得兮归桑梓,死当埋骨兮长已矣。

日居月诸兮在戎垒,胡人宠我兮有二子。

鞠之育之兮不羞耻,憋之念之兮生长边鄙。

十有一拍兮因兹起,哀响缠绵兮彻心髓。

东风应律兮暖气多,知是汉家天子兮布阳和。

羌胡蹈舞兮共讴歌,两国交欢兮罢兵戈。

忽遇汉使兮称近诏,遗千金兮赎妾身。

喜得生还兮逢圣君,嗟别稚子兮会无因。

十有二拍兮哀乐均,去住两情兮难具陈。

不谓残生兮却得旋归,抚抱胡儿兮注下沾衣。

汉使迎我兮四牡騑騑,胡儿号兮谁得知?与我生死兮逢此时,愁为子兮日无光辉,焉得羽翼兮将汝归。

一步一远兮足难移,魂消影绝兮恩爱遗。

十有三拍兮弦急调悲,肝肠搅刺兮人莫我知。

身归国兮儿莫之随,心悬悬兮长如饥。

四时万物兮有盛衰,唯我愁苦兮不暂移。

山高地阔兮见汝无期,更深夜阑兮梦汝来斯。

梦中执手兮一喜一悲,觉后痛吾心兮无休歇时。

十有四拍兮涕泪交垂,河水东流兮心是思。

十五拍兮节调促,气填胸兮谁识曲?处穹庐兮偶殊俗。

愿得归来兮天从欲,再还汉国兮欢心足。

心有怀兮愁转深,日月无私兮曾不照临。

子母分离兮意难怪,同天隔越兮如商参,生死不相知兮何处寻! 十六拍兮思茫茫,我与儿兮各一方。

日东月西兮徒相望,不得相随兮空断肠。

对萱草兮忧不忘,弹鸣琴兮情何伤!今别子兮归故乡,旧怨平兮新怨长!泣血仰头兮诉苍苍,胡为生兮独罹此殃! 十七拍兮心鼻酸,关山阻修兮行路难。

去时怀土兮心无绪,来时别儿兮思漫漫。

塞上黄蒿兮枝枯叶干,沙场白骨兮刀痕箭瘢。

风霜凛凛兮春夏寒,人马饥豗兮筋力单。

岂知重得兮入长安,叹息欲绝兮泪阑干。

胡笳本自出胡中,缘琴翻出音律同。

十八拍兮曲虽终,响有余兮思无穷。

是知丝竹微妙兮均造化之功,哀乐各随人心兮有变则通。

胡与汉兮异域殊风,天与地隔兮子西母东。

拼音
jiā shí pāi
[ [ hàn cháo ] ] cài wén
shēng zhī chū shàng wéi , , shēng zhī hòu hàn zuò shuāi       
tiān rén jiàng luàn , , rén shǐ 使 féng shí       
gàn xún dào wēi , , mín liú wáng gòng āi bēi       
yān chén shèng , , zhì guāi jiē kuī       
duì shū fēi , , zāo rěn dāng gào shuí ? ? jiā huì qín pāi , , xīn fèn yuàn rén zhī       
róng jié wéi shì jiā , , jiāng háng xiàng tiān       
yún shān wàn zhòng guī xiá , , fēng qiān yáng chén shā       
rén duō bào měng huī shé , , kòng xián bèi jiǎ wéi jiāo shē       
liǎng pāi zhāng xián xián jué , , zhì cuī xīn shé bēi jiē       
yuè hàn guó chéng , , wáng jiā shī shēn shēng       
zhān qiú wéi shang ròu zhèn jīng , , jié shān wéi wèi wǎng è qíng       
xuān cóng míng , , fēng hào hào àn sāi yíng       
shāng jīn gǎn jìn sān pāi chéng , , xián bēi chù hèn shí píng       
xiāng , , bǐng shēng guò zuì       
tiān zāi guó luàn rén zhǔ , , wéi báo mìng méi róng       
shū xīn shēn nán chù , , shì tóng shuí ! ! xún shè duō jiān , , pāi chéng chǔ       
yàn nán zhēng biān shēng , , yàn běi guī wéi hàn qīng       
yàn fēi gāo miǎo nán xún , , kōng duàn cháng yīn yīn       
zǎn méi xiàng yuè qín , , pāi líng líng shēn       
bīng shuāng lǐn lǐn shēn hán , , duì ròu lào néng cān       
jiān lǒng shuǐ shēng yān , , cháo jiàn zhǎng chéng yǎo màn       
zhuī wǎng háng nán , , liù pāi bēi lái dàn       
fēng bēi biān shēng , , zhī chóu xīn shuō xiàng shuí shì ! ! yuán xiāo tiáo fēng shù wàn , , jiàn lǎo ruò shǎo zhuàng wéi měi       
zhú yǒu shuǐ cǎo ān jiā lěi , , niú yáng mǎn fēng       
cǎo jìn shuǐ jié yáng jiē , , pāi liú hèn è       
wéi tiān yǒu yǎn jiàn piāo liú ? ? wéi shén yǒu líng shì chù tiān nán hǎi běi tóu ? ? tiān tiān pèi shū ? ? shén shén yuè huāng zhōu ? ? zhì pāi pái yōu , , zhī chéng xīn zhuǎn chóu       
tiān biān , , xīn chóu rán       
rén shēng shū bái zhī guò , , rán huān dāng zhī shèng nián       
yuàn wèn tiān , , tiān cāng cāng shàng yuán       
tóu yǎng wàng kōng yún yān , , jiǔ pāi huái 怀 qíng shuí chuán ? ?        chéng tóu fēng huǒ céng miè , , jiāng chǎng zhēng zhàn shí xiē ? ? shā cháo cháo chōng sāi mén , , fēng chuī biān yuè       
xiāng yīn shēng jué , , shēng jiāng yān       
shēng xīn yuán bié , , shí pāi bēi shēn lèi chéng xuè       
fēi shí shēng ér è , , néng juān shēn xīn yǒu       
shēng réng guī sāng , , dāng mái zhǎng       
yuè zhū zài róng lěi , , rén chǒng yǒu èr       
zhī zhī xiū chǐ , , biē zhī niàn zhī shēng zhǎng biān       
shí yǒu pāi yīn , , āi xiǎng chán mián chè xīn suǐ       
dōng fēng yīng nuǎn duō , , zhī shì hàn jiā tiān yáng       
qiāng dǎo gòng ōu , , liǎng guó jiāo huān bīng       
hàn shǐ 使 chēng jìn zhào , , qiān jīn shú qiè shēn       
shēng hái féng shèng jun1 , , jiē bié zhì huì yīn       
shí yǒu èr pāi āi jun1 , , zhù liǎng qíng nán chén       
wèi cán shēng què xuán guī , , bào ér zhù xià zhān       
hàn shǐ 使 yíng fēi fēi , , ér hào shuí zhī ? ? shēng féng shí , , chóu wéi guāng huī , , yān jiāng guī       
yuǎn nán , , hún xiāo yǐng jué ēn ài       
shí yǒu sān pāi xián diào bēi , , gān cháng jiǎo rén zhī       
shēn guī guó ér zhī suí , , xīn xuán xuán zhǎng       
shí wàn yǒu shèng shuāi , , wéi chóu zàn       
shān gāo kuò jiàn , , gèng shēn lán mèng lái       
mèng zhōng zhí shǒu bēi , , jiào hòu tòng xīn xiū xiē shí       
shí yǒu pāi lèi jiāo chuí , , shuǐ dōng liú xīn shì       
shí pāi jiē diào , , tián xiōng shuí shí ? ? chù qióng ǒu shū       
yuàn guī lái tiān cóng , , zài hái hàn guó huān xīn       
xīn yǒu huái 怀 chóu zhuǎn shēn , , yuè céng zhào lín       
fèn nán guài , , tóng tiān yuè shāng cān , , shēng xiàng zhī chù xún ! !        shí liù pāi máng máng , , ér fāng       
dōng yuè 西 xiàng wàng , , xiàng suí kōng duàn cháng       
duì xuān cǎo yōu wàng , , dàn míng qín qíng shāng ! ! jīn bié guī xiāng , , jiù yuàn píng xīn yuàn zhǎng ! ! xuè yǎng tóu cāng cāng , , wéi shēng yāng ! !        shí pāi xīn suān , , guān shān xiū háng nán       
shí huái 怀 xīn , , lái shí bié ér màn màn       
sāi shàng huáng hāo zhī gàn , , shā chǎng bái dāo hén jiàn bān       
fēng shuāng lǐn lǐn chūn xià hán , , rén huī jīn dān       
zhī zhòng zhǎng ān , , tàn jué lèi lán gàn       
jiā běn chū zhōng , , yuán qín fān chū yīn tóng       
shí pāi suī zhōng , , xiǎng yǒu qióng       
shì zhī zhú wēi miào jun1 zào huà zhī gōng , , āi suí rén xīn yǒu biàn tōng       
hàn shū fēng , , tiān 西 dōng       
胡笳十八拍注音
  • jiā
    shí
    pāi
  • [
    [
    hàn
    cháo
    ]
    ]
    cài
    wén
  • shēng
    zhī
    chū
    shàng
    wéi
    ,
    ,
    shēng
    zhī
    hòu
    hàn
    zuò
    shuāi
  • tiān
    rén
    jiàng
    luàn
    ,
    ,
    rén
    shǐ
    使
    féng
    shí
  • gàn
    xún
    dào
    wēi
    ,
    ,
    mín
    liú
    wáng
    gòng
    āi
    bēi
  • yān
    chén
    shèng
    ,
    ,
    zhì
    guāi
    jiē
    kuī
  • duì
    shū
    fēi
    ,
    ,
    zāo
    rěn
    dāng
    gào
    shuí
    ?
    ?
    jiā
    huì
    qín
    pāi
    ,
    ,
    xīn
    fèn
    yuàn
    rén
    zhī
  • róng
    jié
    wéi
    shì
    jiā
    ,
    ,
    jiāng
    háng
    xiàng
    tiān
  • yún
    shān
    wàn
    zhòng
    guī
    xiá
    ,
    ,
    fēng
    qiān
    yáng
    chén
    shā
  • rén
    duō
    bào
    měng
    huī
    shé
    ,
    ,
    kòng
    xián
    bèi
    jiǎ
    wéi
    jiāo
    shē
  • liǎng
    pāi
    zhāng
    xián
    xián
    jué
    ,
    ,
    zhì
    cuī
    xīn
    shé
    bēi
    jiē
  • yuè
    hàn
    guó
    chéng
    ,
    ,
    wáng
    jiā
    shī
    shēn
    shēng
  • zhān
    qiú
    wéi
    shang
    ròu
    zhèn
    jīng
    ,
    ,
    jié
    shān
    wéi
    wèi
    wǎng
    è
    qíng
  • xuān
    cóng
    míng
    ,
    ,
    fēng
    hào
    hào
    àn
    sāi
    yíng
  • shāng
    jīn
    gǎn
    jìn
    sān
    pāi
    chéng
    ,
    ,
    xián
    bēi
    chù
    hèn
    shí
    píng
  • xiāng
    ,
    ,
    bǐng
    shēng
    guò
    zuì
  • tiān
    zāi
    guó
    luàn
    rén
    zhǔ
    ,
    ,
    wéi
    báo
    mìng
    méi
    róng
  • shū
    xīn
    shēn
    nán
    chù
    ,
    ,
    shì
    tóng
    shuí
    !
    !
    xún
    shè
    duō
    jiān
    ,
    ,
    pāi
    chéng
    chǔ
  • yàn
    nán
    zhēng
    biān
    shēng
    ,
    ,
    yàn
    běi
    guī
    wéi
    hàn
    qīng
  • yàn
    fēi
    gāo
    miǎo
    nán
    xún
    ,
    ,
    kōng
    duàn
    cháng
    yīn
    yīn
  • zǎn
    méi
    xiàng
    yuè
    qín
    ,
    ,
    pāi
    líng
    líng
    shēn
  • bīng
    shuāng
    lǐn
    lǐn
    shēn
    hán
    ,
    ,
    duì
    ròu
    lào
    néng
    cān
  • jiān
    lǒng
    shuǐ
    shēng
    yān
    ,
    ,
    cháo
    jiàn
    zhǎng
    chéng
    yǎo
    màn
  • zhuī
    wǎng
    háng
    nán
    ,
    ,
    liù
    pāi
    bēi
    lái
    dàn
  • fēng
    bēi
    biān
    shēng
    ,
    ,
    zhī
    chóu
    xīn
    shuō
    xiàng
    shuí
    shì
    !
    !
    yuán
    xiāo
    tiáo
    fēng
    shù
    wàn
    ,
    ,
    jiàn
    lǎo
    ruò
    shǎo
    zhuàng
    wéi
    měi
  • zhú
    yǒu
    shuǐ
    cǎo
    ān
    jiā
    lěi
    ,
    ,
    niú
    yáng
    mǎn
    fēng
  • cǎo
    jìn
    shuǐ
    jié
    yáng
    jiē
    ,
    ,
    pāi
    liú
    hèn
    è
  • wéi
    tiān
    yǒu
    yǎn
    jiàn
    piāo
    liú
    ?
    ?
    wéi
    shén
    yǒu
    líng
    shì
    chù
    tiān
    nán
    hǎi
    běi
    tóu
    ?
    ?
    tiān
    tiān
    pèi
    shū
    ?
    ?
    shén
    shén
    yuè
    huāng
    zhōu
    ?
    ?
    zhì
    pāi
    pái
    yōu
    ,
    ,
    zhī
    chéng
    xīn
    zhuǎn
    chóu
  • tiān
    biān
    ,
    ,
    xīn
    chóu
    rán
  • rén
    shēng
    shū
    bái
    zhī
    guò
    ,
    ,
    rán
    huān
    dāng
    zhī
    shèng
    nián
  • yuàn
    wèn
    tiān
    ,
    ,
    tiān
    cāng
    cāng
    shàng
    yuán
  • tóu
    yǎng
    wàng
    kōng
    yún
    yān
    ,
    ,
    jiǔ
    pāi
    huái
    怀
    qíng
    shuí
    chuán
    ?
    ?
     
    chéng
    tóu
    fēng
    huǒ
    céng
    miè
    ,
    ,
    jiāng
    chǎng
    zhēng
    zhàn
    shí
    xiē
    ?
    ?
    shā
    cháo
    cháo
    chōng
    sāi
    mén
    ,
    ,
    fēng
    chuī
    biān
    yuè
  • xiāng
    yīn
    shēng
    jué
    ,
    ,
    shēng
    jiāng
    yān
  • shēng
    xīn
    yuán
    bié
    ,
    ,
    shí
    pāi
    bēi
    shēn
    lèi
    chéng
    xuè
  • fēi
    shí
    shēng
    ér
    è
    ,
    ,
    néng
    juān
    shēn
    xīn
    yǒu
  • shēng
    réng
    guī
    sāng
    ,
    ,
    dāng
    mái
    zhǎng
  • yuè
    zhū
    zài
    róng
    lěi
    ,
    ,
    rén
    chǒng
    yǒu
    èr
  • zhī
    zhī
    xiū
    chǐ
    ,
    ,
    biē
    zhī
    niàn
    zhī
    shēng
    zhǎng
    biān
  • shí
    yǒu
    pāi
    yīn
    ,
    ,
    āi
    xiǎng
    chán
    mián
    chè
    xīn
    suǐ
  • dōng
    fēng
    yīng
    nuǎn
    duō
    ,
    ,
    zhī
    shì
    hàn
    jiā
    tiān
    yáng
  • qiāng
    dǎo
    gòng
    ōu
    ,
    ,
    liǎng
    guó
    jiāo
    huān
    bīng
  • hàn
    shǐ
    使
    chēng
    jìn
    zhào
    ,
    ,
    qiān
    jīn
    shú
    qiè
    shēn
  • shēng
    hái
    féng
    shèng
    jun1
    ,
    ,
    jiē
    bié
    zhì
    huì
    yīn
  • shí
    yǒu
    èr
    pāi
    āi
    jun1
    ,
    ,
    zhù
    liǎng
    qíng
    nán
    chén
  • wèi
    cán
    shēng
    què
    xuán
    guī
    ,
    ,
    bào
    ér
    zhù
    xià
    zhān
  • hàn
    shǐ
    使
    yíng
    fēi
    fēi
    ,
    ,
    ér
    hào
    shuí
    zhī
    ?
    ?
    shēng
    féng
    shí
    ,
    ,
    chóu
    wéi
    guāng
    huī
    ,
    ,
    yān
    jiāng
    guī
  • yuǎn
    nán
    ,
    ,
    hún
    xiāo
    yǐng
    jué
    ēn
    ài
  • shí
    yǒu
    sān
    pāi
    xián
    diào
    bēi
    ,
    ,
    gān
    cháng
    jiǎo
    rén
    zhī
  • shēn
    guī
    guó
    ér
    zhī
    suí
    ,
    ,
    xīn
    xuán
    xuán
    zhǎng
  • shí
    wàn
    yǒu
    shèng
    shuāi
    ,
    ,
    wéi
    chóu
    zàn
  • shān
    gāo
    kuò
    jiàn
    ,
    ,
    gèng
    shēn
    lán
    mèng
    lái
  • mèng
    zhōng
    zhí
    shǒu
    bēi
    ,
    ,
    jiào
    hòu
    tòng
    xīn
    xiū
    xiē
    shí
  • shí
    yǒu
    pāi
    lèi
    jiāo
    chuí
    ,
    ,
    shuǐ
    dōng
    liú
    xīn
    shì
  • shí
    pāi
    jiē
    diào
    ,
    ,
    tián
    xiōng
    shuí
    shí
    ?
    ?
    chù
    qióng
    ǒu
    shū
  • yuàn
    guī
    lái
    tiān
    cóng
    ,
    ,
    zài
    hái
    hàn
    guó
    huān
    xīn
  • xīn
    yǒu
    huái
    怀
    chóu
    zhuǎn
    shēn
    ,
    ,
    yuè
    céng
    zhào
    lín
  • fèn
    nán
    guài
    ,
    ,
    tóng
    tiān
    yuè
    shāng
    cān
    ,
    ,
    shēng
    xiàng
    zhī
    chù
    xún
    !
    !
     
    shí
    liù
    pāi
    máng
    máng
    ,
    ,
    ér
    fāng
  • dōng
    yuè
    西
    xiàng
    wàng
    ,
    ,
    xiàng
    suí
    kōng
    duàn
    cháng
  • duì
    xuān
    cǎo
    yōu
    wàng
    ,
    ,
    dàn
    míng
    qín
    qíng
    shāng
    !
    !
    jīn
    bié
    guī
    xiāng
    ,
    ,
    jiù
    yuàn
    píng
    xīn
    yuàn
    zhǎng
    !
    !
    xuè
    yǎng
    tóu
    cāng
    cāng
    ,
    ,
    wéi
    shēng
    yāng
    !
    !
     
    shí
    pāi
    xīn
    suān
    ,
    ,
    guān
    shān
    xiū
    háng
    nán
  • shí
    huái
    怀
    xīn
    ,
    ,
    lái
    shí
    bié
    ér
    màn
    màn
  • sāi
    shàng
    huáng
    hāo
    zhī
    gàn
    ,
    ,
    shā
    chǎng
    bái
    dāo
    hén
    jiàn
    bān
  • fēng
    shuāng
    lǐn
    lǐn
    chūn
    xià
    hán
    ,
    ,
    rén
    huī
    jīn
    dān
  • zhī
    zhòng
    zhǎng
    ān
    ,
    ,
    tàn
    jué
    lèi
    lán
    gàn
  • jiā
    běn
    chū
    zhōng
    ,
    ,
    yuán
    qín
    fān
    chū
    yīn
    tóng
  • shí
    pāi
    suī
    zhōng
    ,
    ,
    xiǎng
    yǒu
    qióng
  • shì
    zhī
    zhú
    wēi
    miào
    jun1
    zào
    huà
    zhī
    gōng
    ,
    ,
    āi
    suí
    rén
    xīn
    yǒu
    biàn
    tōng
  • hàn
    shū
    fēng
    ,
    ,
    tiān
    西
    dōng
赏析
《胡笳十八拍》是感人肺腑的千古绝唱,它的作者就是蔡文姬。欣赏此,不要作为一般的书面文学来阅读,而应想到是蔡文姬这位不幸的女子在自弹自唱,琴声正随着她的心意在流淌。随着琴声、歌声,我们似见她正行走在一条由屈辱与痛苦铺成的长路上……  她在时代大动乱的背景前开始露面,第一拍即点“乱离”的背景:胡虏强盛,烽火遍野,民卒流亡。汉末天下大乱,宦官、外戚、军阀相继把持朝政,农民起义、军阀混战、外族入侵,陆续不断。汉末诗歌中所写的“铠甲生机虱,万姓以死亡。白骨露于野,千里无鸡鸣。”等等,都是当时动乱现象的真实写照。蔡文姬即是在兵荒马乱之中被胡骑掠掳西去的。  被掳,是她痛苦生涯的开端,也是她痛苦生涯的根源,因而诗中专用第二拍写她被掳途中的情况,又在第十拍中用“一生辛苦兮缘别离,”指明一生的不辛源于被掳。她被强留在南匈奴的十二年间,在生活上和精神上承受着巨大的痛苦。胡地的大自然是严酷的:“胡风浩浩”、“冰霜凛凛”、“原野萧条”、“流水呜咽”,异方殊俗的生活是与她格格不入的。毛皮做的衣服,穿在身上心惊肉跳:“毡裘为裳兮骨肉震惊。”以肉奶为食,腥膻难闻,无法下咽,“羯膻为味兮枉遏我情。”居无定处,逐水草而迁徙,住在临时用草筏、干牛羊粪垒成的窝棚里;兴奋激动时,击鼓狂欢,又唱又跳,喧声聒耳,通宵达旦。总之,她既无法适应胡地恶劣的自然环境,也不能忍受与汉族迥异的胡人的生活习惯,因而她唱出了“殊俗心异兮身难处,嗜欲不同兮谁可与语”的痛苦的心声,而令她最为不堪的,还是在精神方面。  在精神上,她经受着双重的屈辱:作为汉人,她成了胡人的俘虏;作为女人,被迫嫁给了胡人。第一拍所谓“志意乖兮节义亏”,其内涵正是指这双重屈辱而言的。在身心两方面都受到煎熬的情况下,思念故国,思返故乡,就成了支持她坚强地活下去的最重要的精神力量。从第二拍到第十一拍的主要内容便是写她的思乡之情。第四拍的“无日无夜兮不念我故土”,第十拍的“故乡隔兮音尘绝,哭无声兮气将咽”,第十一拍的“生仍冀得兮归桑梓”,都是直接诉说乡情的动人字句。而诉说乡情表现得最为感人的,要数第五拍。在这一拍中,蔡文姬以她执着的深情开凿出一个淡远深邃的情境:秋日,她翘首蓝夭,期待南飞的大雁捎去她边地的心声;春天,她仰望云空,企盼北归的大雁带来的故土的音讯。但大雁高高地飞走厂,杳邈难寻,她不由得心痛肠断,黯然销魂……。在第十一拍中,她揭出示自己忍辱偷生的内心隐秘:“我非贪生而恶死,不能捐身兮心有以。生仍冀得兮归桑梓,死得埋骨兮长已矣。”终于,她熬过了漫长的十二年,还乡的宿愿得偿,“忽遇汉使兮称近诏,遣千金兮赎妾身。”但这喜悦是转瞬即逝的,在喜上心头的同时,飘来了一片新的愁云,她想到自己生还之日,也是与两个亲生儿子诀别之时。第十二拍中说的:“喜得生还兮逢圣君,嗟别稚子兮会无因。十有二拍兮哀乐均,去住两情兮难具陈”,正是这种矛盾心理的坦率剖白。从第十三拍起,蔡文姬就转入不忍与儿子分别的描写,出语便咽,沉哀入骨。第十三拍写别子,第十四拍写思儿成梦,“抚抱胡儿兮泣下沾衣。……一步一远兮足难移,魂销影绝兮恩爱移”,“山高地阔兮见汝无期,更深夜阑兮梦汝来斯。梦中执手兮一喜一悲,觉后痛吾心兮无休歇时,”极尽缠绵,感人肺腑。宋代范时文在《对床夜话》中这样说:“此将归别子也,时身历其苦,词宣乎心。怨而怒,哀前思,千载如新;使经圣笔,亦必不忍删之也。”蔡文姬的这种别离之情,别离之痛,一直陪伴着她,离开胡地,重入长安。屈辱的生活结束了,而新的不幸:思念亲子的痛苦,才刚刚开始。“胡与汉兮异域殊风,天与地隔兮子西母东。苦我怨气兮浩于长空,六合虽广兮受之应不容。”全诗即在此感情如狂潮般涌动处曲终罢弹,完成了蔡文姬这一怨苦向天的悲剧性的人生旅程。  《胡笳十八拍》既体现了蔡文姬的命薄,也反映出她的才高。《胡笳十八拍》在主人公,即蔡文姬自己的艺术形象创造上,带有强烈的主观抒情色彩,即使在叙事上也是如此,写被掳西去,在胡地生育二子,别儿归国,重入长安,无不是以深情唱叹出之。如写被掳西去:“云山万重兮归路遇,疾风千里兮扬尘沙。人多暴猛兮如狂蛇,控弦被甲兮为骄奢”,处处表露了蔡文姬爱憎鲜明的感情——“云山”句连着故土之思,“疾风”句关乎道路之苦。强烈的主观抒情色彩,更主要地体现在感情抒发的突发性上。蔡文姬的感情,往往是突然而来,忽然而去,跳荡变化,匪夷所思。正所谓“思无定位”,甫临沧海,复造瑶池。并且诗中把矛头直指天、神:“天不仁兮降乱离,地不仁兮使我逢此时。”“为天有眼兮何不见我独漂流?为神有灵兮何事处我海北天南头?我不负天兮天何配我殊匹?我不负神兮神何殛我越荒州?”把天、神送到被告席,更反映出蔡文姬的“天无涯兮地无边,我心愁兮亦复然,”“苦我怨气兮浩于长空”的心情。  《胡笳十八拍》的艺术价值很高,明朝人陆时雍在《诗镜总论》中说:“东京风格颓下,蔡文姬才气英英。读《胡笳吟》,可令惊蓬坐振,沙砾自飞,真是激烈人怀抱。”  《胡笳十八拍》的艺术价值高,与蔡文姬的才高有关,蔡文姬的才高是由她的家世和社会背景造成的。
  • 古诗词学习网
    • 关于我们
    • 免责声明
    • 广告服务
    • 联系我们
    • 友情链接
  • 关注我们
  • 关注我们